центр исследований белорусской культуры языка и литературы

Издания 2015-2023 годов

Актуальныя праблемы сучаснай славістыкі: час, прастора, інфармацыйныя тэхналогіі: зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа; рэдкал.: В. П. Русак, В. А. Мандзік. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 341 с.
ISBN 978-985-08-3017-3.

Змешчаныя ў зборніку навуковыя артыкулы даюць комплекснае ўяўленне пра асноўныя кірункі, здабыткі, праблемы сучаснай і старажытнай беларускай мовы, метадалагічныя пошукі ў галіне славянскай філалогіі.
Прызначаны для лінгвістаў, літаратуразнаўцаў і ўсіх, хто цікавіцца гісторыяй і сучасным станам славянскіх моў і дыялектаў, іх роллю і месцам сярод моў і культур свету.

Бахановіч, Н. Л. Мастацкі вобраз Бацькаўшчыны ў літаратуры Беларусі ХІХ стагоддзя / Н. Л. Бахановіч, М. П. Варабей, А. В. Тра фімчык; навук. рэд. І. В. Саверчанка; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Інт літаратуразнаўства імя Янкі Купалы. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 245 с.
ISBN 978-985-08-2980-1.

У манаграфіі разглядаецца рэалізацыя вобраза Бацькаўшчыны ў творчасці пісьменнікаў ХІХ ст. На прыкладах тэкстаў адзначанага перыяду прасочваецца ўвасабленне патрыятычных ідэй пісьменнікамі, якія родам з тэрыторыі Беларусі. Аналізуецца мастацкая аснова, гістарычны фон і кантэкст, жанраватэматычныя своеасаб лівасці твораў Уладзіслава Сыракомлі, Яна Баршчэўскага, Войслава Савіч-Заблоцкага, Адама Плуга, Артура Бартэльса і інш.
Адрасуецца літаратуразнаўцам, гісторыкам, архівістам, студэнтам гуманітарных спецыяльнасцей, а таксама шырокаму колу чытачоў.

Беларуская літаратура ХХ–ХХІ стст.: рэцэпцыя глабальнага і прэзентацыя самабытнага / З. У. Драздова [і інш.]; навук. рэд. А. А. Манкевіч; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Інт літаратуразнаўства імя Я. Купалы. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 413 с.
ISBN 978-985-08-2956-6.

Праблема рэцэпцыі глабальнага і прэзентацыі самабытнага даследуецца з улікам апошніх дасягненняў гісторыкатэарэтычнай думкі на прыкладзе творчасці беларускіх празаікаў, паэтаў і драматургаў. Разглядаецца рэцэпцыя беларускай літаратурнай класікі пачатку ХХ стагоддзя ў Італіі. Працягваюцца і істотна ўзбагачаюцца традыцыі нацыянальнага літаратуразнаўства, больш глыбока раскрываецца сутнасць разглядаемай праблемы, асэнсоўваюцца роля, значэнне і месца спадчыны беларускіх пісьменнікаў у нацыянальнай і сусветнай літаратурах на якасна новым узроўні.
Манаграфія будзе запатрабавана навуковымі і навуковапедагагічнымі ўстановамі пры распрацоўцы курсаў і спецсемінараў па гісторыі беларускай літаратуры ХХ ст., а таксама шырокім колам чытачоў, усімі, хто цікавіцца роднай літаратурай.

Беларуская этнаграфія, этналогія і антрапалогія : зб. навук. арт. / уклад. А. У. Гурко ; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ. – Мінск : Беларус. навука, 2023. – Вып. 2. – 349 с.

Другі выпуск навуковага перыядычнага выдання прысвечаны актуальным пытанням этнаграфіі, этналогіі і антрапалогіі. У зборніку прадстаўлены пытанні гісторыі этнаграфічных і этналагічных даследаванняў у Беларусі; праблемы матэрыяльнай, духоўнай і сацыяльнай культуры насельніцтва Беларусі і беларускай дыяспары; асаблівасці абрадавай культуры насельніцтва Беларусі і іншых краін, этнаканфесійныя працэсы і культура этнічных супольнасцей на тэрыторыі Беларусі. Асобныя рубрыкі прысвечаны разгляду пытанняў памежных дысцыплін – этнасацыялогіі, этнаэкалогіі і фізічнай антрапалогіі. Таксама змешчаны артыкулы, прысвечаныя юбілеям навукоўцаў. Разлічаны на этнографаў, этнолагаў, антраполагаў, гісторыкаў, краязнаўцаў, выкладчыкаў, аспірантаў, магістрантаў, студэнтаў.

Вайна – трагедыя і памяць народа. Расказваюць сведкі падзей : зб. дыялект. тэкстаў / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа ; уклад.: В. М. Курцова, Л. П. Кунцэвіч, Т. М. Трухан ; навук. рэд. В. М. Курцова. – Мінск : Беларуская навука, 2022. – 519 с.
ISBN 978-985-08-.

Кніга ўключае як арыгінальныя матэрыялы, так і тыя, што друкаваліся ў розных хрэстаматыйных выданнях па беларускай дыялекталогіі. Тэксты аб’ядноўваюць запісы дыялектнага маўлення, якія рабіліся з сярэдзіны і на працягу ХХ ст., а таксама на пачатку ХХІ ст. Усе яны тэматычна аднастайныя: у іх узнаўляюцца падзеі Вялікай Айчыннай вайны. Гэта гісторыі-ўспаміны ў расказах жывых сведак мінулага, якое сёння стала нявыдуманай гістарычнай памяццю пра яго.
Выданне будзе карысным шырокаму колу лінгвістаў, даследчыкам гісторыі, настаўнікам, краязнаўцам, а таксама ўсім, хто цікавіцца гісторыяй сваёй зямлі, лёсам людзей, якія былі відавочцамі розных падзей, прайшлі праз цяжкія жыццёвыя выпрабаванні.

Валодзіна, Т. В. Нямецкія лекавыя замовы: групы, матывы, беларускія паралелі / Т. В. Валодзіна. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 344 с.
ISBN 978-985-08-3025-8.

У кнізе прадстаўлены агляд лекавай нямецкамоўнай замоўна-заклінальнай традыцыі ў яе асноўных тэматычных і вобразных рашэннях. Даследаванне нямецкіх вербальна-магічных практык дазваляе зазірнуць у глыбіні вякоў і пабачыць гісторыю ўзнікнення і распаўсюджання асобных замоўных сюжэтаў і матываў, вядомых і беларусам. Супастаўляльныя штудыі выяўляюць квоту заходне-еўрапейскага ў беларускіх замовах. За кароткімі замоўнымі тэкстамі перад чытачом адкрываецца багаты светапоглядны падмурак з яго шчыльным і арганічным перапляценнем архаічнай міфалагічнай і хрысціянскай плыняў, а таксама праходзіць штодзённае чалавечае жыццё ва ўсім багацці яго праяў і крызісных станаў, за якімі – жывы чалавек з яго болем, эмоцыямі, жаданнямі і недахопамі.
Разлічана на фалькларыстаў, этнолагаў, этналінгвістаў, усіх, каму цікавая традыцыйная культура беларусаў у шырокім еўрапейскім кантэксце.

Выгонная, Л. Ц. Фанетыка роднага слова: выбраныя працы / Л. Ц. Выгонная; уклад.: В. П. Русак [і інш.]; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 393 с.
ISBN 978-985-08-2995-5.

У зборніку змешчаны выбраныя працы доктара філалагічных навук Л. Ц. Выгоннай па актуальных праблемах фанетыкі, фаналогіі, інтанацыі і націску ў сучаснай беларускай літаратурнай мове, разглядаюцца пытанні перадачы гукавога строю мовы сродкамі арфаграфіі і пунктуацыі. Матэрыялы зборніка знойдуць прымяненне пры асвятленні пытанняў станаўлення і развіцця беларускай мовы, пры стварэнні абагульняльных прац па фанетыцы і фаналогіі беларускай літаратурнай мовы, у выкладчыцкай практыцы.
Адрасуецца мовазнаўцам, выкладчыкам, аспірантам, магістрантам, студэнтам, школьным настаўнікам.

Вялікі пясняр беларускага народа Якуб Колас – адзін са стваральнікаў сучаснай беларускай літаратурнай мовы: зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа. – Мінск : Беларуская навука, 2023. – 340 с.: іл.
ISBN 978-985-08-2986-3.

Зборнік навуковых артыкулаў прысвечаны 140-годдзю з дня нараджэння Якуба Коласа. Разглядаюцца пытанні, звязаныя з фарміраваннем нацыянальнай самасвядомасці беларусаў, развіццём жанравых форм, кадыфікацыяй сучаснай беларускай літаратурнай мовы, выкарыстаннем інфармацыйных тэхналогій у лінгвістычнай практыцы.
Будзе карысным для лінгвістаў, даследчыкаў, выкладчыкаў, настаўнікаў, студэнтаў і аспірантаў, а таксама для шырокага кола чытачоў, якія цікавяцца пытаннямі коласазнаўства.

Гістарычны слоўнік беларускай мовы. Вып. 36. Фолкга – чорногрывый / склад. А. М. Булыка [і інш.] ; пад рэд. А. М. Булыкі ; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед.беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа. – Мінск : Беларуская навука, 2016. – 437 с.
ISBN 978-985-08-2023-5

У 36-м выпуску «Гістарычнага слоўніка беларускай мовы», які ўключае 2012 слоў на літары Ф–Ч, як і ў папярэдніх выпусках, даецца тлумачэнне і граматычная характарыстыка лексікі беларускай літаратурнай мовы XIV–XVIII стст.
Разлічаны на моваведаў, гісторыкаў, этнографаў і ўсіх, хто займаецца вывучэннем гістарычнага мінулага беларускага народа.

Грунтоў, С. У. Фатаграфія і культура памяці ў беларусаў у другой палове ХІХ – пачатку ХХІ ст. / С. У. Грунтоў. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 189 с.: іл.
ISBN 978-985-08-2979-5.

У манаграфіі прасочваюцца і аналізуюцца сувязі паміж фатаграфіяй і культурай захавання і трансляцыі памяці ў беларусаў. Фотапартрэты і сямейныя фатаграфіі разглядаюцца праз прызму сучасных гуманітарных тэорый памяці. Асобная ўвага надаецца вывучэнню фотаздымкаў у вясковых інтэр’ерах. У кнізе прадстаўлены ўсе асноўныя перыяды з’яўлення, росквіту і заняпаду традыцыі пахавальнай фатаграфіі ў беларусаў; рэканструяваны раннія этапы гісторыі надмагільнай фатаграфіі і прасочаны асноўныя тэндэнцыі яе развіцця на сучасным этапе; выкарыстаны шырокія візуальныя крыніцы са збораў беларускіх музеяў, прыватных калекцый, а таксама сабраных аўтарам палявых этнаграфічных матэрыялаў.
Прызначаецца этнолагам, гісторыкам, мастацтвазнаўцам, краязнаўцам і аматарам генеалогіі, а таксама шырокаму колу чытачоў, якія разумеюць каштоўнасць уласных збораў сямейных фотаздымкаў.

Грыневіч, Я. І. Як нацыя вучылася спяваць: жыццё і дзейнасць Антона Грыневіча / Яніна Грыневіч; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 302 с.: іл.
ISBN 978-985-08-3027-2.

Манаграфія прысвечана асобе Антона Грыневіча – збіральніка фальклору, кампазітара, педагога і выдаўца. У цэнтры яго жыцця і дзейнасці – арыентацыя на беларускае культурнае адраджэнне: ад арганізацыі прыватнага выдавецтва да збірання і папулярызацыі фальклору, выкладання і падрыхтоўкі падручнікаў па музыцы. На падставе архіўных матэрыялаў, частка якіх уводзіцца ў навуковы зварот упершыню, у кнізе ўзноўлены малавядомыя этапы біяграфіі А. Грыневіча, паказана роля фальклору ў працэсе нацыянальнага будаўніцтва ў першай трэці ХХ ст. Яго ўнёсак у развіццё нацыянальнай культуры пераасэнсаваны з сучасных пазіцый.
Адрасуецца гісторыкам, этнографам, фалькларыстам, этнамузыколагам, краязнаўцам, а таксама ўсім, хто цікавіцца гісторыяй беларускай культуры.

Духоўна-культурная спадчына Гарадоцкага краю: з электронным дадаткам / уклад.: Т. К. Цяпкова, Г. І. Цяпкова; падрыхт. аўдыядыска І. А. Васільевай. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 484 с.: іл. + 1 электрон. апт. дыск (CD=ROM). – (Фальклор нашага краю).
ISBN 978-985-08-3002-9.

У кнізе змешчаны фальклорна-этнаграфічныя матэрыялы, сабраныя ў Гарадоцкім раёне Віцебскай вобласці ў другой палове ХХ – пачатку ХХI ст. Яны ахопліваюць усё багацце традыцыйнай культуры Гарадоцкага краю: каляндарную і сямейную абраднасць, пазаабрадавую лірыку, замоўныя практыкі, вусныя апавяданні і інш.
Адрасуецца фалькларыстам, этнографам, дыялектолагам, краязнаўцам, сацыёлагам, філосафам, работнікам устаноў культуры і агульнаадукацыйнай сферы, а таксама шырокаму колу чытачоў, якія цікавяцца народнымі традыцыямі.
Да кнігі дадаецца кампакт-дыск, на якім змешчаныя ў зборніку песні прадстаўлены ў жывым гучанні.

Жыццёвы лёс Браніслава Тарашкевіча (1892–1938) / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа; уклад.: Л. А. Ліхадзіеўская, В. П. Русак, В. Л. Татур; навук. рэд. В. П. Русак. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 330 с.: іл.
ISBN 978-985-08-3015-9.

Выданне прысвечана акадэміку Б. А. Тарашкевічу – буйнейшаму беларускаму лінгвісту, мовазнаўцу, перакладчыку і грамадскаму дзеячу першай паловы XX ст., які ўвайшоў у гісторыю сучаснага беларускага мовазнаўства перш за ўсё як аўтар першай нарматыўнай «Беларускай граматыкі для школ» і распрацоўшчык асноўных прынцыпаў і сістэмы арфаграфічных норм сучаснай беларускай літаратурнай мовы. Выданне дапоўнена архіўнымі дакументамі, большасць з якіх друкуецца ўпершыню.
Адрасуецца лінгвістам, выкладчыкам, настаўнікам, аспірантам, а таксама шырокаму колу чытачоў, якія цікавяцца пытаннямі мовазнаўства і яго гісторыяй.

Квилинкова, Е. Н. Гагаузы в Молдове и Беларуси: грани идентичности и стратегия самосохранения / Е. Н. Квилинкова. – Минск: Беларуская навука, 2023. – 383 с.
ISBN 978-985-08-2958-0.

Настоящая монография посвящена изучению феномена гагаузского этноса. Она является первым трансдисциплинарным исследованием, в котором гагаузская этническая группа анализируется на основе подходов, методик и материалов, используемых в этнологии, социологии и политологии. Рассматриваются векторы внешнеполитической стратегии Гагаузии и культурно-цивилизационные ориентиры, а также способы сохранения культурного наследия. В данной работе впервые в белорусской этнологии и в гагаузоведении исследуются гагаузы Беларуси. На основе обширного полевого материала показан присущий гагаузам опыт адаптации. Отмечается вклад, который вносят гагаузы в социально-экономическое развитие Беларуси.
Книга рассчитана на этнологов, историков, социологов и политологов, а также на широкий круг читателей.

Локотко, А. И. Во славу давшего нам свет: альбом акварелей / А. И. Локотко. – Минск: Беларуская навука, 2023. – 143 с.: ил.
ISBN 978-985-08-3007-4.

В альбоме представлены акварели памятников монументальной архитектуры Беларуси и европейских стран, выполненные автором по материалам экспедиций и поездок в 1980–2000-е годы.
Адресован широкому кругу читателей, интересующихся историко-культурным наследием и изобразительным искусством.

Локотко, А. И. История формирования и современный облик белорусского села / А. И. Локотко, И. Г. Малков, И. И. Малков; Нац. акад. наук Беларуси, Центр исслед. белорус. культуры, яз. и лит. – Минск: Беларуская навука, 2023. – 255 с.: ил.
ISBN 978-985-08-2974-0.

В монографии рассмотрена история формирования белорусского села с начала ХХ в. и до наших дней. Показан путь становления архитектурно-планировочных решений сельских поселений республики. Особый акцент сделан на архитектуре агрогородков, являющихся в настоящее время основным типом сельских населенных пунктов, освещены вопросы архитектурного формирования их селитебных и производственных зон. Широко представлен иллюстративный материал, дающий полное представление об архитектуре современных сел Беларуси.
Адресуется архитекторам, проектировщикам, преподавателям и студентам учебных заведений архитектурного профиля, а также всем, кто интересуется историей формирования архитектуры белорусского села.

Любаншчына на гісторыка-культурнай карце Беларусі: зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культ., мовы і літ-ры, Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа; навук. рэд.: І. Л. Капылоў, Т. М. Дамашэвіч; адк. рэд.: В. У. Міцкевіч, Ю. В. Маліцкі. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 424 с.
ISBN 978-985-08-3019-7.

У зборнік уключаны артыкулы, у аснову якіх пакладзены рэгіянальны матэрыял, дзе асвятляюцца актуальныя пытанні ў галіне мовазнаўства, літаратуразнаўства, гісторыі і культурнага жыцця Любаншчыны.
Разлiчаны на шырокае кола чытачоў.

Мдивани, Т. Г. Музыкальная культура Гомеля конца XVIII – начала XXI в. / Т. Г. Мдивани, Е. П. Куртенок; Нац. акад. наук Беларуси, Центр исслед. белорус. культуры, яз. и лит., Ин-т искусствоведения, этнографии и фольклора им. К. Крапивы; науч. ред. А. И. Локотко. – Минск: Беларуская навука, 2023. – 209 с.: ил.
ISBN 978-985-08-3069-2.

В издании исследуется музыкальная культура Гомеля во всех сферах своего проявления – музыкального образования, композиторского творчества, концертной практики, художественной критики и просветительской деятельности, а также на всех этапах ее исторического развития. Впервые музыкальный социум Гомеля рассмотрен как целостный многоаспектный феномен, неотъемлемая часть национальной музыкальной культуры, образующей контекст к российскому и западноевропейскому художественному наследию.
Адресуется музыкантам-профессионалам и любителям музыки.

Мешков, Р. В. Праздничные традиции евреев Беларуси во второй половине XX – начале XXI века / Р. В. Мешков. – Минск: Беларуская навука, 2023. – 175 с.: ил. – (Мир глазами этнолога).
ISBN 978-985-08-3005-0.

В книге представлены особенности еврейских праздничных традиций в Беларуси во второй половине XX – начале XXI века, еврейские праздники и посты годового цикла, семейные и общественные традиции.
Книга будет интересна историкам, этнологам, религиоведам, студентам и широкому кругу читателей, которые интересуются историей и культурой евреев на территории Беларуси.

Мікуліч, М. У. Максім Танк. Асоба, пэзія, лёс / Мікола Мікуліч; навук. рэд.: У. В. Гніламедаў. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 499 с., [21] л. іл.
ISBN 978-985-08-3033-3.

У кнізе даследуюцца жыццё і творчасць М. Танка як грамадска-культурнага феномена, аднаго з самых магутных і яркіх талентаў у гісторыі беларускай літаратуры; прасочваецца працэс фарміравання і развіцця творчай індывідуальнасці паэта – рэвалюцыянера, франтавіка, патрыёта, гуманіста; выяўляюцца роля і значэнне ў гэтым працэсе традыцый нацыянальнага фальклору і літаратурнай класікі; раскрываюцца духоўна-філасофская адметнасць асобы паэта, глыбіня і арыгінальнасць ідэйна-мастацкага дыскурсу, спецыфіка творчага майстэрства.
Адрасуецца літаратуразнаўцам, выкладчыкам і студэнтам ВНУ, настаўнікам і ўсім, хто цікавіцца беларускай інтэлектуальна-творчай спадчынай.

Нарысы па гісторыі беларускага літаратуразнаўства / Г. М. Кісліцына [і інш.]; навук. рэд. Г. М. Кісліцына; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т літаратуразнаўства імя Янкі Купалы. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 402 с.
ISBN 978-985-08-2963-4.

У калектыўнай манаграфіі даследуецца развіццё літаратурнай думкі ў Беларусі на працягу амаль двух з паловай стагоддзяў: ад трактатаў канца XVIII ст., у якіх выкладаліся эстэтычныя праграмы класіцызму і сентыменталізму, да сённяшніх прац, што характарызуюцца інтэрдысцыплінарнасцю, жанравай разнастайнасцю, выкарыстаннем новых метадалагічных падыходаў і сучасных тэхналогій. Асэнсоўваюцца здабыткі літаратуразнаўства і крытыкі ХІХ ст., нашаніўскага перыяду, 1920-х гг. Аналізуецца спадчына акадэмічнай школы беларускага літаратуразнаўства, якая дасягнула свайго росквіту ў 1960–80-я гг. Раскрываюцца асноўныя тэндэнцыі і прыярытэтныя напрамкі ў літаратуразнаўстве і крытыцы 1990-х гг. і першых дзесяцігоддзяў ХХІ ст.
Адрасуецца спецыялістам у галіне літаратуразнаўства, культуралогіі і іншых гуманітарных дысцыплін, выкладчыкам і студэнтам філалагічных факультэтаў.

Ненадавец, А. М. Закамянелая памяць / А. М. Ненадавец, Я. А. Ненадавец. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 239 с.: іл. – (Традыцыйны лад жыцця).
ISBN 978-985-08-2968-9.

У кнізе аналізуюцца ўрыўкі з міфалогіі, вусна-паэтычнай і літаратурнай творчасці беларусаў, у якіх закранаецца значэнне звычайных камянёў, а таксама метэарытаў у жыцці нашых продкаў. Згадваюцца шматлікія цікавыя звесткі пра час узнікнення, пра тое, як нароўні з жывымі істотамі, паступова ўваходзілі ў духоўную памяць народа камяні, якімі прыгожымі і самабытнымі легендамі і паданнямі, казкамі і песнямі яны станавіліся ў пераказах нашых продкаў.
Прызначаецца для работнікаў навуковых і культурна-асветных устаноў, выкладчыкаў вышэйшай і сярэдняй школы, аспірантаў і студэнтаў, усіх тых, хто шануе таемны свет даўніны.

Русско-белорусский системный семантический словарь. В 2 т. Т. 1 / Нац. акад. наук Беларуси, Центр исслед. белорус. культуры, языка и лит., Ин-т языкознания им. Якуба Коласа; сост.: Н. В. Лавринович [и др.]; науч. ред.: А. А. Лукашанец, О. М. Николаева. – Минск: Беларуская навука, 2023. – 1103 с.
ISBN 978-985-08-2941-2.

Издание является первым отечественным опытом составления переводного словаря оригинального типа, в котором показано межъязыковое соотношение русских и белорусских лексических соответствий, входящих на основании общего семантического признака в лексико-семантические поля географического ландшафта, движения без перемещения, звука, перемещения в пространстве, погоды, речи, цвета, эмоций, представляющие важнейшие жизненные сферы человека. В словарь включены наименования явлений и предметов, их признаков, а также процессов и действий. Материал словаря предоставляет возможность выбора наиболее точного межъязыкового эквивалента.
Предназначено для лексикографов и специалистов-языковедов в области лексической семантики, может представлять интерес для преподавателей, аспирантов, студентов филологических специальностей.

Русско-белорусский системный семантический словарь. В 2 т. Т. 2 / Нац. акад. наук Беларуси, Центр исслед. белорус. культуры, языка и лит., Ин-т языкознания им. Якуба Коласа; сост.: О. Г. Ванкевич, И. В. Елынцева, И. В. Кондратеня [и др.] ; науч. ред. О. М. Николаева. – Минск: Беларуская навука, 2023. – 1223 с.
ISBN 978-985-08-3009-8.

Салман, О. А. Новейшая архитектура в условиях цифровой эпохи / О. А. Салман, И. И. Балуненко; Центр исслед. белорус. культуры, языка и литературы. – Минск: Беларуская навука, 2023. – 132 с.: [14] л. ил.
ISBN 978-985-08-2976-4.

В монографии отражены тенденции в мировой архитектуре последней четверти ХХ – начала XXI в. в контексте культуры информационного общества. Авторы раскрывают механизм влияния компьютерного программного обеспечения на архитектурное формообразование и особенности цифровых технологий проектирования в сравнении с аналоговыми. Цифровизация архитектурного формообразования рассматривается как противоречивый феномен, одновременно обогащающий и ограничивающий фантазию архитектора. В монографии исследуются основные направления и тенденции эволюции новейшей архитектуры Беларуси в контексте экспериментальных направлений параметрического и генеративного дизайна, определены факторы, влияющие на принципы формообразования и на особенности художественно-стилевого решения зданий.
Предназначена для архитекторов, дизайнеров интерьера, графических дизайнеров, художников-визуализаторов, исследователей новейшей архитектуры и применения цифровых технологий в дизайне, студентов архитектурных и дизайнерских дисциплин.

Сахута, Я. М. Беларуская выцінанка: традыцыі і сучаснасць / Я. М. Сахута. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 319 с.: іл.
ISBN 978-985-08-2987-0.

Выданне прысвечана арыгінальнаму, цікаваму, калісьці даволі пашыранаму, затым практычна забытаму, а сёння адроджанаму на новым узроўні віду народнай творчасці – мастацкаму выразанню з паперы. Адрадзіўшыся ў наш час фактычна з небыцця, выцінанка (выразка, выстрыганка) за кароткі перыяд заявіла пра сябе як адметны мастацкі феномен; яна з’яўляецца кампанентам ці суб’ектам разнастайных выставак, фестываляў, святаў, конкурсаў, ёю займаюцца ў дзіцячых садках, школах, студыях, дамах і цэнтрах рамёстваў, нават у вышэйшых навучальных установах. У 2021 г. беларуская выцінанка ўключана ў Дзяржаўны спіс гісторыкакультурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь.
У прапануемым выданні разглядаюцца і асвятляюцца гісторыя, сучасны стан, мастацкія асаблівасці, еўрапейскі кантэкст, нацыянальная адметнасць беларускай выцінанкі.
Для шырокага кола чытачоў.

Стаўбцоўшчына на гісторыка-культурнай карце Беларусі: зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культ., мовы і літ-ры, Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа, Ін-т гісторыі; уклад.: А. Б. Доўнар, В. У. Міцкевіч; навук. рэд. В. У. Міцкевіч. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 293 с.: іл. – (Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі).
ISBN 978-985-08-2973-3.

У зборнік уключаны даклады ўдзельнікаў навукова-практычнай канферэнцыі «Стаўбцоўшчына – гісторыка-культурная спадчына Наднёманскага рэгіёна» (Стоўбцы, 27 кастрычніка 2016 г.) і рэспубліканскага навукова-практычнага семінара, прымеркаванага да Года малой радзімы, «Стаўбцоўшчына на гісторыка-культурнай карце Беларусі» (Стоўбцы, 20 чэрвеня 2019 г.). У дакладах на рэгіянальным матэрыяле асвятляюцца актуальныя пытанні ў галіне гісторыі, літаратуры, культуры краю, разглядаюцца моўныя асаблівасці Стаўбцоўшчыны.
Разлiчаны на шырокае кола чытачоў.

Традыцыйны светалад беларусаў. У 5 кн. Кн. 1. Касмалогія / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т філасофіі; уклад. і агул. рэд.: І. М. Дубянецкая, С. І. Санько; аўт. тэкстаў: Т. В. Валодзіна [і інш.] ; маст. М. С. Храпавіцкі; каардынатар праекта А. А. Лазарэвіч. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 87 с.: іл.
ISBN 978-985-08-2972-6.

У першай кнізе серыі з пяці ілюстраваных кніг, прысвечаных ключавым тэмам, вобразам і канцэптам традыцыйнага светапогляду беларусаў, гаворка ідзе пра ўяўленні аб паходжанні і будове Сусвету, структуры жыццёвай прасторы чалавечай супольнасці, пра кругабег часу.
Адрасавана шырокаму колу чытачоў.

Традыцыйны светалад беларусаў. У 5 кн. Кн. 2. Сфера сакральнага. Народная тэалогія / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т філасофіі; уклад. і агул. рэд.: І. М. Дубянецкая, С. І. Санько; аўт. тэкстаў: Т. В. Валодзіна [і інш.]; маст. М. С. Храпавіцкі; ідэя праекта У. Р. Гусакова; каардынатар праекта А. А. Лазарэвіч. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 92 с.: іл.
ISBN 978-985-08-3059-3.

У другой кнізе серыі, прысвечанай ключавым тэмам, вобразам і канцэптам традыцыйнага светапогляду беларусаў, гаворка ідзе пра ўяўленні аб шматмернай сакральнай сферы чалавечага досведу, Бога і боскага свету, адносінах паміж Богам і чалавекам, элементах веры і культу.
Адрасавана шырокаму колу чытачоў.

Трошкі бліжэй да Сонца, трошкі далей ад Месяца: беларуская народная філасофія / Т. В. Валодзіна [і інш.]; уклад. і агул. рэд.: І. М. Дубянецкая, С. І. Санько; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т філасофіі. – 3-е выд. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 481 с.
ISBN 978-985-08-2981-8.

Упершыню пададзена спроба сістэматычнай рэканструкцыі ключавых тэм, ідэй і канцэптаў традыцыйнага светапогляду беларусаў, якая ахоплівае народныя ўяўленні аб паходжанні і будове свету, аб чалавеку, аб справядлівым грамадскім уладкаванні і фундаментальных каштоўнасцях традыцыйнага грамадства беларусаў.
Прызначана для вучоных-гуманітарыяў, а таксама для ўсіх, хто цікавіцца традыцыйнай духоўнай культурай беларусаў.

Французска-беларускі слоўнік скарачэнняў / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа, Мінскі дзярж. лінгв. ун-т; уклад.: А. А. Завадская [і інш.]; навук. рэд.: А. А. Завадская, Я. В. Волкава. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 416 с.
ISBN 978-985-08-3037-1.

Французска-беларускі слоўнік скарачэнняў змяшчае каля 8 тыс. скарачэнняў (больш за 11 тыс. расшыфровак). Абрэвіятуры сустракаюцца ў тэкстах рознай жанравай прыналежнасці і могуць ускладняць іх разуменне. Слоўнік закліканы дапамагчы вырашыць праблемы з дэшыфрацыяй абрэвіятур і іх адаптацыяй сродкамі беларускай мовы.
Прызначаны для шырокага кола чытачоў – навучэнцаў, студэнтаў, спецыялістаў, якія карыстаюцца французскай мовай у навучальнай, навуковай, прафесійнай дзейнасці, а таксама ў прыватным жыцці.

Чорны, К. Збор твораў. У 12 т. Т. 1. Апавяданні, 1921–1925 / Кузьма Чорны; навук. рэд. А. А. Васілевіч; падрыхт. тэкстаў і камент. А. І. Шамякінай; Нац. акад. навук, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т літаратуразнаўства імя Янкі Купалы. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 519 с.: іл.
ISBN 978-985-08-3021-0.

У першы том навукова каментаванага Збору твораў класіка беларускай літаратуры Кузьмы Чорнага (1900–1944) увайшлі апавяданні 1921–1925 гадоў.

Шамрук, А. С. Искусство архитектуры информационной эпохи / А. С. Шамрук; Национальная академия наук Беларуси, Центр исследований белорусской культуры, языка и литературы, филиал «Институт искусствоведения, этнографии и фольклора имени Кондрата Крапивы». – Минск: Беларуская навука, 2023. – 269 с.: ил.
ISBN 978-985-08-2957-3.

В книге дается обобщенная картина художественных процессов в архитектуре начала ХХI в., характеризуются векторы поисков, обусловленные контекстом информационной эпохи. Анализируются концептуальные идеи, приемы формообразования, выразительные средства новейшей архитектуры. Раскрываются способы обращения к архетипам зодчества, характеру местного контекста, интерпретации архитектуры предыдущих эпох. Акцентируется внимание на тенденциях междисциплинарности и гибридизации в развитии художественных процессов. На примере мировой и отечественной архитектурной практики последних десятилетий рассматриваются способы реализации феноменологических идей, выразительных возможностей света; приемы решения архитектурных поверхностей, художественных задач в градостроительстве.
Предназначена для архитекторов, искусствоведов, дизайнеров и всех, кто интересуется проблемами современной архитектуры.

Этнокультурные процессы Белорусского Поднепровья (Могилевщины) в прошлом и настоящем / А. Вл. Гурко [и др.] ; науч. ред. А. Викт. Гурко; Нац. акад. наук Беларуси, Центр исслед. белорус. культуры, языка и лит., этнографии и фольклора им. Кондрата Крапивы. – Минск: Беларуская навука, 2023.- 463 с. Уч.печ. л. 37,7. Тираж 200 экз.

Коллективная работа белорусских этнологов дает комплексное представление об этнической истории, этнокультурных традициях, этнических процессах, особенностях материальной (жилище, одежда, традиции питания), социальной (семейные отношения, общественные объединения) и духовной культуры (этноконфессиональная структура, календарные праздники и обряды, театральная культура) населения Могилевщины. Впервые вводятся в научный оборот материалы полевых этнографических исследований, архивные источники.Книга предназначена историкам, краеведам, студентам ВУЗов, организаторам регионального туризма, широкому кругу читателей, интересующимся историей родного края.

2022 год

Бараноўскі, А. А. Беларуская філасофская лірыка мяжы ХХ–ХХІ стагоддзяў / Алесь Бараноўскі; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т літаратуразнаўства імя Янкі Купалы. – Мінск: Беларуская навука, 2022. – 165 с.
ISBN 978-985-08-2873-6.

Манаграфія з’яўляецца першым у айчынным літаратуразнаўстве комплексным даследаваннем беларускай філасофскай паэзіі канца ХХ – пачатку ХХІ ст. Гісторыка-тэарэтычнае значэнне даследавання заключаецца ў канкрэтызацыі, удакладненні і абагульненні звестак пра згаданы від лірыкі.
Выданне адрасавана літаратуразнаўцам і літаратарам, выкладчыкам беларускай літаратуры, студэнтам і навучэнцам школ, філосафам, бібліятэкарам, а таксама ўсім, хто цікавіцца сучасным літаратурным працэсам Беларусі.

Бахановіч, Н. Л. Абліччы Іншага ў шматмоўнай літаратуры Беларусі XIX cтагоддзя: манаграфія / Н. Л. Бахановіч; навук. рэд. І. М. Запрудскі; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ. – Мінск: Беларуская навука, 2022. – 305 с.
ISBN 978-985-08-2908-5.

На матэрыяле беларускай літаратуры XIX cт. разглядаюцца ўяўленні нашых продкаў пра іншыя народы, краіны, канфесіі. У цэнтры ўвагі знаходзяцца як блізкія этнасы (палякі, рускія, украінцы), так і аддаленыя ці няроднасныя (габрэі, немцы, французы і інш.). У святле стаўлення да Іншага/Другога/Чужога паказваецца шлях беларусаў да ўсведамлення сябе як супольнасці і імкненне нацыянальна «адбыцца» ў гісторыі.
Адрасуецца гуманітарыям, літаратуразнаўцам, выкладчыкам вышэйшых і сярэдніх навучальных устаноў, усім зацікаўленым беларускай гісторыяй і літаратурай Новага часу.

Беларуска-еўрапейскія літаратурныя ўзаемасувязі і імагалогія / Т. П. Барысюк [і інш.] ; навук. рэд. У. В. Гніламедаў, М. У. Мікуліч. – Мінск : Беларуская навука, 2022. – 492 с.
ISBN 978-985-08-2832-3.

Калектыўная манаграфія прысвечана вывучэнню інтэграцыйных асноў і прынцыпаў развіцця беларускай і еўрапейскіх літаратур – рускай, украінскай, польскай, англійскай, іспанскай і інш. У ёй упершыню ў літаратуразнаўстве на багатым факталагічным і навукова-тэарэтычным матэрыяле асэнсоўваюцца беларуска-еўрапейскія літаратурныя ўзаемасувязі ў імагалагічным аспекце.
Адрасуецца літаратуразнаўцам, выкладчыкам і студэнтам ВНУ, настаўнікам і ўсім, хто цікавіцца беларускай інтэлектуальна-творчай спадчынай.

Беларуская літаратура і літаратуразнаўства: зборнік навуковых артыкулаў: да 90-годдзя Інстытута літаратуразнаўства імя Янкі Купалы / Нац. акад. навук Беларусі [і інш.]; уклад. Н. В. Якавенка; навук. рэд. І. В. Саверчанка. – Мінск: Беларуская навука, 2022. – 507 с.
ISBN 978-985-08-2897-2.

Зборнік падрыхтаваны па выніках Міжнароднай навуковай канферэнцыі «Беларуская літаратура і літаратуразнаўства: канцэпцыі, напрамкі, навуковыя школы (да 90-годдзя з дня заснавання Інстытута літаратуразнаўства імя Янкі Купалы)», праведзенай у Мінску 1–2 красавіка 2021 г. Артыкулы прысвечаны асэнсаванню здабыткаў і перспектыў развіцця айчыннага прыгожага пісьменства, найбольш актуальным пытанням літаратуразнаўчай навукі, выбітным даследчыкам літаратуры – М. Арочку, В. Жураўлёву, В. Каваленку, Г. Кісялёву, М. Мушынскаму, А. Яскевічу і інш.
Выданне адрасавана літаратуразнаўцам, літаратарам, выкладчыкам беларускай і замежнай літаратуры, студэнтам і навучэнцам школ, бібліятэкарам, а таксама ўсім, хто цікавіцца нацыянальным літаратурным працэсам.

Беларуская этнаграфiя, этналогiя i антрапалогiя / Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі ; навук. рэд. А. У. Гурко. – Мiнск : Беларуская навука, 2022. – Выпуск 1. – 292 с.

Зборнік уключае артыкулы, прысвечаныя актуальным пытанням беларускага і сусветнага народазнаўства. Разглядаюцца пытанні фарміравання этнічнай і нацыянальнай ідэнтычнасці, праблемы матэрыяльнай, духоўнай, сацыяльнай культуры насельніцтва Беларусі; гістарыяграфія этнагенезу і этнічнай гісторыі беларусаў; пытанні фізічнай антрапалогіі. Прадстаўлены рубрыкі па праблемах этнакультурных працэсаў памежжа і гісторыка-этнаграфічных рэгіёнаў Беларусі; вынікі палявых этнаграфічных даследаванняў; тэматычныя артыкулы па культуры этнічных супольнасцей Беларусі, Расіі і Малдовы, па гісторыі і культуры беларускай дыяспары. Таксама змешчаны артыкулы, прысвечаныя юбілеям навукоўцаў, і рэцэнзіі на новыя выданні па адзначанай тэматыцы.
Разлічаны на этнографаў, этнолагаў, антраполагаў, гісторыкаў, краязнаўцаў, выкпадчыкаў, аспірантаў, магістрантаў, студэнтаў.

Беларускі фальклор: матэрыялы і даследаванні: зб. навук. пр. / гал. рэд. Т. Валодзіна. – Мінск : Беларус. навука, 2022. – Вып. 9. – 409 c.

Зборнік змяшчае раздзелы: «Даследаванні», «Беларускі фальклорна-этналінгвістычны атлас», «Беларускі фальклор у замежных публікацыях», «З рукапіснай фальклорнай спадчыны», «Матэрыялы і вынікі палявых даследаванняў», «In memoriam». Тэарэтычны блок адведзены актуальным пытанням фальклорнага працэсу ў сённяшніх умовах, даследуюцца розныя аспекты абраднасці, антрапалогіі жылля, сакральнай тапаграфіі і інш. Шырока прадстаўлены фальклорныя запісы беларусаў з розных, у тым ліку замежных, архіваў, упершыню друкуюцца раннія запісы А. Сержпутоўскага.
Зборнік разлічаны на фалькларыстаў, этнолагаў, мовазнаўцаў, мастацтвазнаўцаў, краязнаўцаў, а таксама ўсіх, хто цікавіцца народнай спадчынай.

Великая Отечественная война в белорусской музыке: память потомков / И. Л. Горбушина [и др.]. – Минск: Беларуская навука, 2022. – 239, [1] с.: ил.
ISBN 978-985-08-2895-8.

Книга посвящена претворению темы Великой Отечественной войны в белорусском композиторском творчестве и песенном фольклоре, подвигу белорусских артистов и партизан-музыкантов. В ней рассмотрен феномен партизанской песни и его роль в поддержке боевого духа защитников Отечества. Монография охватывает все жанры композиторского творчества – симфоническую, вокально-симфоническую и хоровую музыку, концерты и камерно-инструментальные произведения, песни, оперы и балеты, написанные как во время, так и после Великой Отечественной войны.
Предназначена для музыкантов, педагогов, любителей музыки и всех тех, кто чтит память о героях Великой Отечественной войны.

Галуза, І. У. Язэп Драздовіч. Моўная і этнаграфічная спадчына: архіўныя матэрыялы / Ірына Галуза; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства ім. Я. Коласа, Цэнтр. навук. бібліятэка ім. Я. Коласа. – Мінск: Беларуская навука, 2022. – 677 с.
ISBN 978-985-08-2860-6.

Манаграфія ўпершыню ўводзіць у навуковы ўжытак рукапісную спадчыну Я. Драздовіча ў галіне лексікаграфіі і этнаграфіі, што знаходзіцца ў Цэнтральнай навуковай бібліятэцы імя Я. Коласа НАН Беларусі і Бібліятэцы імя Урублеўскіх Літоўскай акадэміі навук. Тэрміналагічныя, краёвыя, дыялектныя (у тым ліку ілюстраваны) слоўнікі, разнастайныя тэматычныя словазборы, прыказкі і прымаўкі, народныя песні, карэспандэнцыя і інш. размеркаваны ў 13 раздзелаў і суправаджаюцца ўступнымі артыкуламі. Агульны аб’ём знойдзеных на дадзены час і падрыхтаваных да друку матэрыялаў складае больш за 18,5 тыс. дзісенскіх і пінскіх лексем, а таксама каля 1,7 тыс. устойлівых адзінак розных жанраў.
Разлічана на даследчыкаў, мовазнаўцаў і аматараў роднай мовы.

Гарадніцкі, Я. А. Беларуская літаратура другой паловы XX ст. (аўтары, жанры, стылі) / Я. А. Гарадніцкі; навук. рэд. У. В. Гніламёдаў. – Мінск: Беларуская навука, 2022. – 231 с.
ISBN 978-985-08-2924-5.

Манаграфія з’яўляецца працягам працы аўтара над эстэтычнай праблематыкай літаратуры, распачатай кнігай «Літаратура як мастацтва» (Мінск: Беларус. навука, 2014). У кнізе падсумоўваюцца вынікі мастацкага развіцця нацыянальнай літаратуры ў адзін з найбольш плённых перыядаў яе існавання. Тэндэнцыі і напрамкі, характэрныя для мастацкіх пошукаў таго часу, разглядаюцца з эстэтычнага пункту гледжання. Даследуецца праблема наватарства, фарміравання новых жанравых форм. Аб’ектам аналізу сталі прасторавачасавыя каардынаты мастацкага свету літаратуры, асноўныя вобразыархетыпы, сімвалы і топасы, самыя паказальныя з’явы ў літаратуры другой паловы ХХ ст. і яскравыя постаці яе стваральнікаў.
Адрасуецца студэнтам і выкладчыкам гуманітарных ВНУ, даследчыкам і ўсім, хто цікавіцца праблемамі тэорыі і гісторыі беларускай літаратуры.

Гістарычны слоўнік беларускай мовы: інфармацыйна-даведачны выпуск / Н. В. Паляшчук [і інш.]; рэдкал.: Н. В. Паляшчук (адк. рэд.), Э. В. Ярмоленка, С. М. Макітрук; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Я. Коласа. – Мінск: Беларуская навука, 2022. – 273, [1] с.: іл.
ISBN 978-985-08-2915-3.

У кнізе адлюстраваны этапы і вынікі падрыхтоўкі і выкарыстання ў сучаснай гуманітарыстыцы выдання «Гістарычны слоўнік беларускай мовы» ў 37 выпусках.
Дадзены выпуск будзе запатрабаваны пры стварэнні навуковых прац у галіне гістарычнай лексікалогіі і лексікаграфіі, гісторыі беларускага мовазнаўства, тэорыі і практыкі беларускай і славянскай лексікаграфіі, навуказнаўства; у выкладчыцкай практыцы; у мерапрыемствах па папулярызацыі нацыянальнай спадчыны, дасягненняў беларускай навукі ў Рэспубліцы Беларусь і за яе межамі.
Адрасавана мовазнаўцам, даследчыкам сумежных навуковых напрамкаў, выкладчыкам, усім, хто цікававіцца гісторыяй Беларусі, беларускай навукі і культуры.

Елынцева, И. В. Морфемно-словообразовательный словарь: как растет слово: 1–4 классы / И. В. Елынцева. – Изд. 4-е. – Ростов п/Д: Феникс, 2022. – 159 с. – (Словарь школьника).
ISBN 978-5-222-37009-4. Морфемно-словообразовательный словарь включает более 2 500 слов. Основу словаря составила прежде всего общеупотребительная лексика, используемая в учебниках по русскому языку для начальной школы. В нем представлена морфемная и словообразовательная структура производных слов, относящихся к таким частям речи, как имя существительное, имя прилагательное, глагол и наречие. При составлении словаря использовался алфавитный принцип подачи материала. Словарь предназначен в первую очередь для младших школьников и учителей начальных классов общеобразовательных школ, гимназий.

З рукапіснай спадчыны татараў ВКЛ: тэксты і даследаванні: зборнік навуковых прац / Цэнтр даследаванняў беларус. культуры, мовы і л-ры НАН Беларусі, Ін-т мовазнаўства; навук. рэд.: І.А. Сынкова, М.У. Тарэлка. – Мінск: Беларуская навука, 2022. – 177 с.

Артыкулы, што змешчаны ў зборніку, закранаюць розныя аспекты вывучэння рукапіснай спадчыны татараў Вялікага Княства Літоўскага. Розныя пісьмовыя помнікі даследуюцца праз прызму мовазнаўства, рэлігіязнаўства, культуралогіі. У другой частцы даецца кадыкалагічнае і бібліяграфічнае апісанне рукапісаў, якія ўпершыню ўводзяцца ў навуковы ўжытак.
Кніга разлічана на шырокае кола даследчыкаў (філолагаў, гісторыкаў, культуролагаў), а таксама на ўсіх тых, хто цікавіцца гісторыяй і культурай Беларусі.

Зубко, Д. Г. Белорусы в Китае. – Минск: Беларуская навука, 2022. – 223 с.: ил. – (Мир глазами этнолога).
ISBN 978-985-08-2864-4.

Книга «Белорусы в Китае» посвящена проблеме этнокультурной адаптации белорусов в Китайской Народной Республике. Исследование этнокультурной адаптации белорусов в КНР проводилось на основе собранных автором полевых и архивных материалов, анализа средств массовой информации (2000–2019 гг.), а также открытых интернет-источников. В книге впервые представлены уникальные фотографии первых белорусских эмигрантов на территории Китая, показано расселение белорусов-мигрантов в современный период, даны социально-демографические характеристики, выявлены особенности процесса адаптации белорусов к условиям проживания в Китае в области материальной, духовной и социальной культуры, рассмотрен опыт адаптации в контексте белорусско-китайских отношений.
Книга адресована историкам, студентам вузов, широкому кругу читателей и всем, кто интересуется этнокультурными процессами белорусов за пределами Республики Беларусь.

Казка ў еўрапейскай прасторы 2: гісторыя і сучаснасць: матэрыялы II Міжнар. форуму даследчыкаў беларус. казкі (Мінск, 27–29 мая 2021 г.) / Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры; уклад. Ю. В. Пацюпа; рэдкал.: А. І. Лакотка (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск: Беларуская навука, 2022. – 211 с.: іл.
ISBN 978-985-08-2933-7.

У зборніку змяшчаюцца даклады ўдзельнікаў II Міжнароднага форуму даследчыкаў беларускай казкі, які адбыўся 27–29 мая 2021 г. у Мінску. Разглядаюцца фальклорныя і літаратурныя казкі, значнае месца адводзіцца ўплыву казкавага фальклору на літаратуру, кіно, выяўленчае мастацтва. Фалькларысты, лінгвісты, літаратура і мастацтвазнаўцы даследуюць праблемы збірання, архівацыі і каталагізацыі народных казак, іх паэтыку і мову, інтэрпрэтацыю і трансфармацыю ў сучасных культурных рэаліях.
Адрасуецца фалькларыстам, літаратуразнаўцам, этнолагам, лінгвістам і ўсім, каго цікавяць казка як жанр і казкавыя аспекты ў культуры.

Крапіва, К. Драматургія / Кандрат Крапіва, Андрэй Макаёнак; уклад. і камент. Л. У. Іконнікавай; навук. рэд. Я. А. Гарадніцкі. – Мінск: Мастацкая літаратура, 2022. – 742 с. – (Залатая калекцыя беларускай літаратуры; т. 24).
ISBN 978-985-02-2132-2.

У чарговы, 24-ты том «Залатой калекцыі беларускай літаратуры» ўвайшлі выбраныя творы для двух выдатных драматургаў ХХ стагоддзя. – Кандрата Крапівы і Андрэя Макаёнка.

Ляшкевіч, А. І. Традыцыйны каляндар: нарысы. – Мінск: Беларуская навука, 2022. – 416 с.: іл.
ISBN 978-985-08-2817-0.

У кнізе сабраны нарысы пра святы, якія пісаліся ў 2014–2021 гг., са зваротам да вялікага дыяпазону навуковай літаратуры і палявых матэрыялаў, а таксама рэпартажы з выездаў на святкаванні ў асобныя вёскі. Абрады гадавога кола разглядаюцца на агульна еўрапейскім фоне. Некалькі тэкстаў прысвечаны параўнанню беларускіх і польскіх свят.
Для шырокага кола аматараў народнай культуры.

Малая радзіма ў творчасці беларускіх пісьменнікаў / рэдкал.: Я. А. Гарадніцкі [і інш.]; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ. – Мінск: Беларуская навука, 2022.– 219 с.
ISBN 978-985-08-2858-3.

Выданне прадстаўляе тэму, якая даволі шырока культывуецца ў айчынным прыгожым пісьменстве. Аналітычнай увагай літаратуразнаўцаў краіны і нават замежжа ахоплена творчасць аўтараў ХІХ–ХХІ стагоддзяў: Я. Чачота, У. Сыракомлі, А. Бартэльса, Я. Коласа, М. Гарэцкага, К. Чорнага, Я. Янішчыц, В. Віткі, В. Карамазава, Г. Далідовіча, В. Гардзея, А. Федарэнкі, Г. Тарасевіча, І. Шклярэўскага. Чытач мае магчымасць пазнаёміцца і з традыцыйнай рэпрэзентацыяй тэмы, і з новымі яе даследчыцкімі ракурсамі.
Разлічана на прафесійных філолагаў і на шырокае кола чытачоў.

Мікалай Шчакаціхін: да 125-годдзя з дня нараджэння (Матэрыялы круглага стала, Мінск, 4 лістапада 2021 г.) / НАН Беларусі, Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры; гал. рэд. А. І. Лакотка. – Мінск: Права і эканоміка, 2022. – 62 с.
ISBN 978-985-887-003-4.

У зборніку змешчаны даклады ўдзельнікаў круглага стала, прысвечанага 125-годдзю з дня нараджэння М. М. Шчакаціхіна і праведзенага 4 лістапада 2021 г. у Інстытуце мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі імя К. Крапівы НАН Беларусі. У матэрыялах адлюстраваны ўклад даследчыка ў развіццё сучаснага мастацтвазнаўства. Адрасуецца мастацтвазнаўцам, архітэктарам і ўсім, хто цікавіцца гісторыяй беларускага мастацтва.

Мікуліч, М. У. Краса, і праўда, і змаганне: літаратурна-крытычныя артыкулы / М. У. Мікуліч. – Мінск: Беларуская навука, 2022. – 403 с.: [8] л. іл.
ISBN 978-985-08-2936-8.

Кнігу склалі выбраныя літаратурныя партрэты Казіміра Сваяка, Уладзіміра Жылкі, Міхася Васілька, Максіма Танка, Валянціна Таўлая, Міколы Арочкі, Ніла Гілевіча і іншых беларускіх паэтаў cа складанай і пакручастай жыццёвай біяграфіяй. Іх творчасць вызначаецца самабытнасцю мастацкага светаўспрымання і мыслення, ахвярнасцю служэння свайму духоўна-маральнаму ідэалу і грамадзянска-патрыятычнаму абавязку.
Выкарыстоўваючы архіўныя і эпісталярныя першакрыніцы, прыводзячы фрагменты сваіх гутарак з пісьменнікамі, аўтар асвятляе новыя старонкі літаратурнай спадчыны Заходняй Беларусі, іх сувязі з літаратурна-мастацкім працэсам у БССР, разглядае асноўныя этапы ідэйна-эстэтычнага развіцця паэтаў, аналізуе асаблівасці іх духоўна-філасофскіх поглядаў, выяўляе уклад мастакоў у літаратурную гісторыю Беларусі.
Адрасуецца літаратуразнаўцам, культуролагам, выкладчыкам і студэнтам ВНУ, настаўнікам, усім, хто цікавіцца беларускай інтэлектуальна-творчай спадчынай.

Навуковая спадчына В. К. Бандарчыка: зборнік матэрыялаў Рэсп. навук.-практ. канф., прысвеч. 100-годдзю з дня нараджэння знакамітага беларус. этнолага Васіля Кірылавіча Бандарчыка, г. Слуцк, 8 кастр. 2020 г. / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы; склад. Я. А. Ненадавец; рэдкал.: А. І. Лакотка (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск: Беларуская навука, 2022. – 361 с.: іл.
ISBN 978-985-08-2893-4.

У зборніку прадстаўлены матэрыялы Рэспубліканскай навукова-практычнай канферэнцыі, прысвечанай 100-годдзю з дня нараджэння знакамітага беларускага этнолага Васіля Кірылавіча Бандарчыка, якая адбылася ў Слуцку 8 кастрычніка 2020 г. У матэрыялах адлюстраваны найбольш важныя і актуальныя пытанні навуковай спадчыны Васіля Бандарчыка, заснавальніка школы беларускай этналогіі, а таксама разглядаюцца праблемы сучаснай беларускай этналогіі.
Адрасуецца этнолагам, гісторыкам, краязнаўцам, мастацтвазнаўцам, усім, хто цікавіцца пытаннямі гісторыі, культуры і паходжання беларускага народа.

Ненадавец, А. М. Нарысы беларускай дэманалогіі / А. М. Ненадавец, Я. А. Ненадавец. – Мінск: Беларуская навука, 2022. – 301 с.: іл. – (Традыцыйны лад жыцця).
ISBN 978-985-08-2901-6.

У кнізе аналізуюцца пытанні дэманалогіі ва ўяўленнях беларускага народа і яе адлюстраванне ў самых разнастайных відах і жанрах традыцыйнай вусна-паэтычнай творчасці. Разгледжаны жанравыя асаблівасці, ідэйна-тэматычны змест, прасочаны карані найбольш папулярных дэманалагічных персанажаў і вобразаў.
Прызначаецца для работнікаў навуковых і культурна-асветных устаноў, выкладчыкаў вышэйшай і сярэдняй школы, аспірантаў і студэнтаў, усіх тых, хто любіць таемны свет даўніны.

Ремишевский, К. И. «Врагу беспощадная лютая месть!»: кинолетопись и киножурнал «Савецкая Беларусь» огненных лет (июнь 1941 – ноябрь 1945 года) / К. И. Ремишевский; Нац. акад. наук Беларуси, Центр исследований белорус. культуры, яз. и лит. – Минск: Беларуская навука, 2022. – 271 с.: ил.
ISBN 978-985-08-2890-3.

В издании рассмотрен широкий спектр искусствоведческих проблем, связанных с изучением белорусского неигрового экранного наследия периода Великой Отечественной войны. Особое внимание уделено практическому применению методологии историко-искусствоведческой атрибуции кинохроникального материала, позволяющей вернуть «раздокументированной» кинолетописи статус полноценного экранного документа. Приведены новые сведения о фронтовом кинолетописном материале, хроникально-документальных фильмах и выпусках киножурнала «Савецкая Беларусь» за 1942–1945 гг. Исследованы результаты работы Белорусской студии кинохроники, в годы оккупации Беларуси временно находящейся в Москве, проанализирован комплекс творческо-организационных мероприятий 1942–1945 гг., направленных на восстановление белорусского хроникально-документального кинопроцесса.
Рекомендуется для историков, культурологов, работников сферы культуры, а также широкого круга читателей.

Саверчанка, І. В. Рыцары Белай Русі / І. В. Саверчанка. – Мінск: Беларусь, 2022. – 167 с.
ISBN 978-985-01-1519-5.

Галоўныя героі твораў – знакамітыя асобы нацыянальнай гісторыі: першы полацкі князь Рагвалод і яго дачка Рагнеда, магутны валадар Усяслаў Чарадзей, вялікія князі Міндоўг, Войшалк і Трайдзень. Распавядаецца пра іх подзвігі, супрацьстаянне агрэсіі крыжакоў і мангола-татар. Асвятляюцца важнейшыя сацыяльныя і грамадска-палітычныя падзеі Х–ХІІІ стагоддзяў, раскрываюцца абставіны ўзнікнення першых дзяржаўных утварэнняў на беларускіх землях, а таксама асабісты ўклад валадроў у іх аб’яднанне. Для шырокага кола чытачоў.

Саверченко, И. В. Стражи Отчизны: князья и магнаты Белорусской земли / И. В. Саверченко. – Минск: Беларуская навука, 2022. – 319 с.
ISBN 978-985-08-2910-8.

В доступной форме освещаются социально-политические события и становление государственных институтов в конце XIV – первой половине XVII в. Рассматривается ожесточенная борьба с внешними врагами – немецкими крестоносцами, монголо-татарами и шведами, отмечается укрепление военного и экономического потенциала государства, показана защита суверенитета и независимости страны.
Главные герои книги – могущественные правители Великого Княжества Литовского – Витовт и Казимир Ягайлович, Александр Добрый и Сигизмунд I Старый, а также влиятельные магнаты и государственные деятели – Остафий Волович и Лев Сапега. Прослеживается их многогранная деятельность, направленная на развитие страны, формирование правового государства и судебной системы.
Рассчитана на широкий круг читателей.

Старая бацькоўская хата / А. М. Ненадавец, Я. А. Ненадавец. – Беларуская навука, 2022. – 327 с : іл . – (Традыцыйны лад жыцця).
ISBN 978-985-08-2836-1.

Кніга прысвечана адвечнай тэме – роднай хаце, якая ў жыцці кожнага з нас асацыюецца з маленствам, дзяцінствам, сталымі гадамі, з усемагчымымі гісторыямі і павер’ямі, былічкамі і паданнямі. Павялося так, што хата ўяўлялася не проста будынінай, але і адухоўленай істотай, якая чуйна ўспрымала ўсё тое, што адбывалася навокал. У цяжкую хвіліну заўсёды хочацца вярнуцца ў сцены, дзе ты з’явіўся на свет, дзе прайшлі самыя шчаслівыя гады твайго жыцця.
Адрасуецца ўсім тым, хто з замілаваннем адносіцца да роднай старонкі, хто верыць у тое, што дабро, якое творым мы, дабром да нас і вернецца...

Сучасныя праблемы анамастыкі : зб. навук. арт. / НАН Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа ; навук. рэд. І. Л. Капылоў. – Мінск : Беларус. навука, 2022. – Вып. 1. – 404 с.

Зборнік змяшчае навуковыя артыкулы айчынных і замежных даследчыкаў у галіне анамастыкі. Работы закранаюць розныя віды анамастычнай лексікі і адлюстроўваюць сучасны стан беларускай і ў цэлым славянскай навукі аб уласных імёнах. Падаецца таксама падборка матэрыялаў да слоўнікаў.
Выданне адрасуецца спецыялістам у галіне анамастыкі (мовазнаўцам, гісторыкам, географам), краязнаўцам, выкладчыкам, студэнтам і школьнікам, а таксама ўсім, хто цікавіцца пытаннямі паходжання і функцыянавання ўласных імёнаў.

«Табой я жыў, табой жыву…»: пра жонку Якуба Коласа: да 140-годдзя з дня нараджэння народнага паэта Беларусі / уклад. Васіліна Міцкевіч, Вера Міцкевіч; прадм. Міколы Труса. – Мінск: Звязда, 2022. – 248 с.; [16] арк. іл.
ISBN 978-985-575-384-2.

Выданне прысвечана жонцы беларускага Песняра М. Д. Каменскай і змяшчае ўспаміны блізкіх, сваякоў, фрагменты сямейнай перапіскі і ліставання Марыя Дзмітрыеўны з іншымі асобамі з акружэння народнага паэта, дакументы і прысвячэнні , а таксама ўнікальныя фотаматэрыялы. Кніга будзе цікавая ўсім нераўнадушным да асобы і лёсу вялікага класіка і яго сям’і.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы : больш за 65000 слоў. У 2 т. Т.1. А–Н / уклад. : І.Л. Капылоў [і інш.] ; пад рэд. І.Л. Капылова. — Мінск : Беларусь, 2022. – 487 с.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы : больш за 65000 слоў. У 2 т. Т.2. Н–Я / уклад. : І.Л. Капылоў [і інш.] ; пад рэд. І.Л. Капылова. — Мінск : Беларусь, 2022. – 483 с.

Двухтомны «Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы» змяшчае больш за 65 тысяч слоў. У слоўнікавым артыкуле даюцца кароткія тлумачэнні значэнняў слова, прыклады яго ўжывання ў мове, тэрміналагічныя і фразеалагічныя спалучэнні. Прыводзяцца асноўныя граматычныя значэнні слова, стылістычныя паметы, якія ўказваюць на сферу яго ўжывання, даюцца вытворныя словы, адзначаецца націск. Шырока выкарыстоўваюцца ў Слоўніку ў якасці ілюстрацый афарызмы, прыказкі, прымаўкі. У пачатку Слоўніка змешчаны неабходныя ўступныя часткі.
Прызначаны як для спецыялістаў-мовазнаўцаў, так і для шырокага кола карыстальнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы для школьнікаў / уклад. І. Л. Капылоў, С. Я. Рапацэвіч. – Мінск: Звязда, 2022. – 504 с.
ISBN 978-985-575-353-8.

У слоўніку даецца тлумачэнне звыш 8000 найбольш ужывальных у школьнай практыцы і найбольш складаных для разумення слоў і устойлівых выразаў. Кніга адрасуецца навучэнцам сярэдніх агульнаадукацыйных школ і спецыяльных навучальных устаноў, а таксама тым, хто цікавіцца значэннем і правільным ужываннем беларускай лексікі.

Традыцыі і сучасны стан культуры і мастацтваў: зб. навук. арт. Вып. 3 / гал. рэд. А. І. Лакотка; Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі. – Мінск: Права і эканоміка, 2022. – 770 с.
ISBN 978-985-887-005-8.

У зборніку змяшчаюцца даклады i тэзiсы ўдзельнікаў другога Міжнароднага навуковага Кангрэса, які адбыўся 10 верасня 2020 года ў г. Мінску. Публікуюцца даследаванні ў галіне архітэктуры, выяўленчага і дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, тэатразнаўства, музыкі, кіно, экранных відаў мастацтва. Разглядаюцца актуальныя задачы сучаснай культуры і захавання нацыянальных культур і гістарычна-культурнай спадчыны ў сучасных умовах. Кніга адрасуецца мастацтвазнаўцам, этнолагам, фалькларыстам, усім, хто цікавіцца традыцыйнай беларускай культурай.

Тэрэза Станіславаўна Голуб. Тэксталогія і тэкстолагі / укл. В. Ф. Назараў; навук. рэд. А. А. Васілевіч. – Мінск: Беларуская навука, 2022. – 143 с.: іл.
ISBN 978-985-08-2922-1.

У выданне ўключаны біяграфічныя і біябібліяграфічныя звесткі пра кандыдата філалагічных навук, вядомага літаратуразнаўцу-тэкстолага, лаўрэата Літаратурнай прэміі імя Максіма Гарэцкага Т. С. Голуб; кароткі нарыс жыцця і навуковай дзейнасці; храналагічны паказальнік даследаванняў і прац, выдадзеных пад яе навуковай рэдакцыяй; артыкулы, успаміны, водгукі, вершы, дарчыя надпісы ад пісьменнікаў, навукоўцаў, сяброў; артыкул Т. С. Голуб, прымеркаваны да 100-гадовага юбілею тэксталогіі беларускай літаратуры. Разлічана на навуковую грамадскасць і ўсіх, хто цікавіцца беларускай літаратурай, літаратуразнаўчай навукай, у прыватнасці тэксталогіяй, а таксама пытаннямі музейнай справы.

У Лепелі лепей…: тапанімічныя паданні зямлі беларускай: для сярэд. і старэйш. шк. узросту / склад.: Т. В. Валодзіна, Т. І. Кухаронак; маст. Г. Л. Каліноўская. – Мінск: Беларусь, 2022. – 95 с.: іл. – (Легенды і паданні зямлі беларускай).
ISBN 978-985-01-1579-9.

У першай кнізе серыі «Легенды і паданні зямлі беларускай» сабраны народныя паданні пра ўзнікненне назваў шэрага гарадоў і вёсак Беларусі. Выданне прызначана для ўсіх, хто цікавіцца фальклорнай спадчынай нашай краіны.

Шыдлоўскі, С. А. Памеснае дваранства Беларусі: канец XVIII – пачатак ХХ ст.: этналагічнае даследаванне / С. А. Шыдлоўскі; Цэнтр даследаванняў беларускай культуры мовы і літаратуры НАН Беларусі. – Мінск: Беларуская навука, 2022. – 221 с., [19] л. іл.
ISBN 978-985-08-2882-8.

Выданне прысвечана даследаванню памеснага дваранства як элітарнай часткі беларускага этнасу. У кнізе раскрываюцца асаблівасці прыродакарыстання і рассялення, формаў матэрыяльнага жыццезабеспячэння, сацыянарматыўных практык дваран – памешчыкаў Беларусі. Дваранскі маёнтак разглядаецца як сацыякультурны, гаспадарчы і прыродналандшафтны комплекс – частка традыцыйнай этнаэкасістэмы Беларусі канца XVIII – пачатку ХХ ст.
Адрасавана этнолагам, гісторыкам, краязнаўцам, студэнтам, шырокаму колу чытачоў, якія цікавяцца гісторыяй і культурай Беларусі.

Ялынцава, І. У. Слоўнік літаратуразнаўчых тэрмінаў для школьнікаў / І. У. Ялынцава. – Мінск: Выдавецкі цэнтр БА «Конкурс», 2022. – 128 с.
ISBN 978-985-886-085-1.

Слоўнік уключае найбольш ужывальныя літаратуразнаўчыя тэрміны і паняцці, з якімі вучні сустракаюцца ў сярэдніх і старэйшых класах (каля 400 адзінак). Значная колькасць слоўнікавых артыкулаў змяшчае ілюстрацыйны матэрыял. Ва ўсіх выпадках для ўдакладнення значэння тэрмінаў прыводзяцца прыклады з мастацкіх твораў і твораў вуснай народнай творчасці. Прызначаецца для вучняў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі, настаўнікаў беларускай мовы і літаратуры.

Янка Купала / укладальнік Н. Якавенка. – Мінск: Мастацкая літаратура, 2022. – 383 с. – (Жыццё знакамітых людзей Беларусі: ЖЗЛБ).
ISBN 978-985-02-2100-1.

Кніга з’яўляецца літаратурнай мазаікай, складзенай з фрагментаў успамінаў і лістоў самога Янкі Купалы, яго родных. Сяброў, паплечнікаў, з дакументаў, артыкулаў і са шматлікіх фотаздымкаў, якія дазваляюць у храналагічным парадку, год за годам, ставараць рознакаляровымі фарбамі адмысловы жыццяпіс народнага паэта Беларусі і спрыяюць больш глыбокаму разуменню яго асобы. Выданне адрасавана шырокаму колу чытачоў.

2021 год

Беларуская мова – галоўная гісторыка-культурная каштоўнасць нацыі і дзяржавы : (да 90-годдзя Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа) : зб. навук. арт. У 2 ч. Ч. 1 / Нац. ака д . навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа ; пад агул. рэд. І. Л. Капылова ; навук. рэд.: В.У. Міцкевіч, І. У. Ялынцава. – Мінск : Беларуская навука, 2021. – 283 с.
ISBN 978-985-08-2809-5.

Зборнік падрыхтаваны па матэрыялах Першага Міжнароднага кангрэса «Беларуская мова – галоўная гісторыка-культурная каштоўнасць нацыі і дзяржавы», прысвечанага 90-годдзю Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа НАН Беларусі. У ім асвятляюцца актуальныя праблемы сучаснага мовазнаўства, дыялекталогіі, анамастыкі, лексікалогіі і лексікаграфіі, камп’ютарнай лінгвістыкі, тэрміналогіі і тэрмінаграфіі, гісторыі мовы.
Разлічаны на лінгвістаў, літаратуразнаўцаў, гісторыкаў, этнографаў, фалькларыстаў, а таксама ўсіх, хто цікавіцца гісторыяй і сучасным станам беларускай мовы.

Белорусская диаспора в Армении и армянская диаспора в Беларуси: Этническая идентичность и межкультурные взаимоотношения в современных условиях: [монография] / М. В. Галстян, А. В. Гурко [и др.]; Отв. ред. М. В. Галстян, А. В. Гурко. – Ер.: Издво ИАЭ НАН РА, 2021.–200 с.

В монографии изложены результаты двухлетнего исследования проведенных армянскими и белорусскими этнологами при поддержке Комитета по науке МОН РА и Белорусского Республиканского Фонда фундаментальных исследований по теме «Белорусская диаспора в Армении и армянская диаспора в Беларуси: Этническая идентичность и межкультурные взаимоотношения в современных условиях».В коллективной монографии, состоящей из 2х частей, представлены результаты комплексного этносоциологического исследования армянской общины в Беларуси и белорусской общины в Армении. Коллективная монография представляет интерес для специалистов в области социальногуманитарных наук, работников государственных органов управления и широкого круга читателей.

Беларускі фальклор: матэрыялы і даследаванні. В. 8.

Зборнік змяшчае раздзелы: «Даследаванні», «Беларускі фальклор у гістарычных дакументах», «З рукапіснай фальклорнай спадчыны», «Матэрыялы і вынікі палявых даследаванняў», «З калекцыі фальклорных запісаў», «Фальклор беларусаў замежжа», «Юбілеі». Тэарэтычны блок адведзены пытанням канструявання традыцыі ў сучасных формах народнай творчасці і масавай культуры, разглядаюцца спрэчныя пытанні расшыфроўкі беларускага арнаменту. Шырока прадстаўлены фальклорныя запісы беларусаў з розных, у тым ліку замежных, архіваў.
Зборнік разлічаны на фалькларыстаў, этнолагаў, мовазнаўцаў, мастацтвазнаўцаў, краязнаўцаў, а таксама ўсіх, хто цікавіцца народнай спадчынай.

Беларусь на выставках ХІХ – начала ХХ в. / А. Л. Киштымов; науч. ред. С. П. Витязь; Нац. акад. наук Беларуси, Центр исследований белорус. культуры, языка и литературы. – Минск: Беларуская навука, 2021. – 299 с.: ил.
ISBN 978-985-08-2805-7.

В монографии рассмотрена история становления и развития выставочного дела на белорусских землях, показаны специфика и особенности этого процесса. Комплексно исследуются динамика развития выставочного дела в ХІХ – начале ХХ в., типы, формы и классификация выставок, характер экспонатов и экспонентов на них из Беларуси. В 1829–1914 гг. белорусские экспонаты демонстрировались почти на 250 отечественных и зарубежных выставках. Около 100 экспонентов из Беларуси были представлены на девяти универсальных всемирных выставках ХІХ в., более 250 – на всероссийских выставках 1882, 1896 и 1913 гг. Исследование выполнено на базе широкого круга архивных источников из белорусских и зарубежных архивов. Большинство этих источников впервые вводится в научный оборот.
Монография будет полезна не только тем, кто профессионально занят исследованиями по истории Беларуси, но и преподавателям, студентам, дизайнерам, специалистам в области выставочного бизнеса.

Бунеева, Д. Ю. Кіч у мастацкай культуры сучаснай Беларусі / Д. Ю. Бунеева. – Мінск : Беларуская навука, 2021. – 242 с. : іл.
ISBN 978-985-08-2699-2.

У выданні разглядаецца феномен кічу і яго праявы ў творчасці сучасных беларускіх аўтараў – як самадзейных майстроў, так і вядомых жывапісцаў, скульптараў, графікаў. Робіцца спроба асэнсавання гэтай складанай з’явы, даецца вызначэнне яе асноўных стылёвых рыс і тэматычных напрамкаў, а таксама крытэрыяў ідэнтыфікацыі і ацэнкі твораў з рысамі кічу.
Разлічана на спецыялістаў-мастацтвазнаўцаў і прадстаўнікоў інстытуцый, якія маюць дачыненне да фарміравання сучаснай візуальнай прасторы, а таксама на шырокае кола чытачоў.

Валодзіна, Т. В. Далман. Асоба і міф / Таццяна Валодзіна, Уладзімір Лобач. – Мінск: Беларуская навука, 2021. – 191: іл. – (Фальклор нашага краю).
ISBN 978-985-08-2761-6.

У кнізе на матэрыялах палявых экспедыцый на тэрыторыі Паўночна-Заходняй Беларусі прадстаўлены феномен знахарства, які і сёння займае віднае месца ў мясцовай этнакультурнай традыцыі. У цэнтры ўвагі – фігура Міхаіла Уладзіміравіча Даламанава. Рускі патомны дваранін, які меў найвышэйшы маральны аўтарытэт у досыць невялікім кутку Глыбоччыны і Пастаўшчыны, у паваенныя дзесяцігоддзі зрабіўся сапраўднай легендай з лаканічным найменнем «Далман». Успаміны і аповеды пра яго разгортваюцца ва ўнікальную і парадаксальную сваёй выключнасцю жыццёвую гісторыю.
Кніга будзе цікавая этнографам, фалькларыстам, краязнаўцам, а таксама ўсім, хто захапляецца гісторыяй і культурай роднага краю.

Віцебска-Веліжскія запісы / аўт. ідэі Ю. І. Внуковіч; прад., уклад.: Ю. І. Внуковіч, Я. І. Грыневіч; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ. – Мінск: Беларуская навука, 2021. – 62 с. + 1 электрон. апт. дыск (CD-ROM). – (Аўтэнтычны фальклор беларускага памежжа).
ISBN 978-985-08-2733-3.

У выданні з серыі «Аўтэнтычны фальклор беларускага памежжа» прадстаўлены гуказапісы з вёскі Брыгітполле Віцебскага раёна Віцебскай вобласці і вёскі Грэдзякі Веліжскага раёна Смаленскай вобласці, зробленыя Г. А. Барташэвіч і К. П. Кабашнікавым у 1989 г. Яны публікуюцца ўпершыню з захаваннем арыгінальнага гучання дзеля перадачы адметнага каларыту мясцовай беларускай гаворкі і фальклору ўзору мінулага стагоддзя. У склад гуказапісаў увайшлі і традыцыйныя песенныя творы, і этнаграфічныя апісанні некалькіх свят, абрадаў, звычаяў.
Прызначана для спецыялістаў у галіне фалькларыстыкі, этнаграфіі, этнамузыкалогіі, дыялекталогіі, а таксама для ўсіх, хто цікавіцца этнічнай культурай беларусаў.

Жизнь и творческое наследие А. С. Дембовецкого: к 180-летию со дня рождения: материалы Междунар. науч.-практ. конф., г. Могилев, 13 марта 2020 г. / сост.: В. В. Шейбак, Е. Н. Изергина, Я. С. Кнурева; редкол.: А. И. Локотко (гл. ред.) [и др.]; Центр исследований белорусской культуры, языка и литературы Нац. акад. наук Беларуси. – Минск: Беларуская навука, 2021. – 289 с.
ISBN 978-985-08-2677-0.

В сборнике представлены доклады участников Международной научно-практической конференции «Жизнь и творческое наследие А. С. Дембовецкого (к 180-летию со дня рождения)», которая состоялась 13 марта 2020 г. в Могилеве. В материалах отражены результаты выполненных авторами исследований, посвященных жизнедеятельности А. С. Дембовецкого и оставленному им наследию, традициям материальной и духовной культуры населения Белорусского Поднепровья, этноконфессиональным и этнокультурным процессам на территории Могилевщины и в зоне белорусско-русского пограничья, актуальным проблемам этнологии и смежных с ней научных дисциплин.
Адресуется этнологам, историкам, музееведам, искусствоведам, всем, кто интересуется вопросами истории, этнокультурного и этноконфессионального развития Белорусского Поднепровья.

Квилинкова, Е. Н. Белорусы в Молдове и Молдова в белорусах / Е. Н. Квилинкова, В. А. Сакович; Нац. акад. наук Беларуси, Центр исслед. белорус. культуры, языка и лит. – Минск: Беларуская навука, 2021. – 455 с.: ил. – (Мир глазами этнолога).
ISBN 978-985-08-2694-7.

Данная книга знакомит читателей с жизнью и деятельностью белорусской диаспоры Молдовы. Формы проявления у них этнической идентичности, а также особенности процесса адаптации, аккультурации и интеграции в молдавское этнокультурное пространство освещаются в работе на материалах полевых этнографических исследований. Выявляются характерные для белорусов принципы межэтнической коммуникации и стратегии адаптации, а также соотношение понятий «Родина» и «гражданство». Показана деятельность белорусских этнокультурных организаций Молдовы по сохранению и продвижению белорусского языка и культуры. Национальные традиции и праздники рассматриваются в связи со способами трансляции белорусского культурного наследия. Раскрывается роль посольства, общин и СМИ в контексте формирования положительного образа Беларуси через свою этническую группу, проживающую за рубежом.
Книга представляет интерес как для этнологов, этносоциологов, культурологов и этнопсихологов, так и для широкого круга читателей, интересующихся протекающими в современных диаспорах процессами, в частности жизнью белорусского зарубежья.

Локотко, А. И. «В музыке летящих ракет...»: (космос в зеркале авангардной архитектуры) = “The music of rockets rushing into the sky...”: (the cosmos in the mirror of avant-garde architecture) / А. И. Локотко; пер. с рус. Д. М. Олексенко. – Минск: Беларуская навука, 2021. - 94 с.: ил.
ISBN 978-985-08-2689-3.

В книге раскрывается тема космоса от Древнего Египта и Античности, Ренессанса и барокко до монументально-символичных произведений времен Французской революции К.-Н. Леду и Э.-Л. Булле, футуристических времен Первой мировой войны Э. Мендельсона и А. Сант-Элиа, 1920–1930-х гг. В. Татлина и Я. Чернихова. Архитектура и искусство ХХ в. представлены в творчестве Я. Дроздовича, М. Чюрлёниса, монументальных произведениях, посвященных апофеозу победы народа в Великой Отечественной войне, одчих И. Лангбарда, Г. Заборского, С. Мусинского, современных зрелищных и спортивных сооружениях В. Крамаренко, В. Виноградова, О. Воробьева и др. Творчество авангардистов рассматривается в контексте космологических учений В. Вернадского, произведений З. Хадид, Р. Пиано, С. Калатрава, а также развития архитектуры космических кораблей Г. Балашовой.
Предназначена для архитекторов, искусствоведов, культурологов, широкого круга отечественных и зарубежных читателей.

Лакотка, А. І. Над нівамі роднай зямлі: альбом малюнкаў і графікі / А. І. Лакотка. – Мінск: Беларуская навука, 2021. – 254 с.: іл.
ISBN 978-985-08-2775-3.

Аўтар, архітэктар, доктар архітэктуры, доктар гістарычных навук, прафесар, акадэмік Аляксандр Іванавіч Лакотка прадстаўляе альбом акварэльнага жывапісу і графічных работ, напісаных з 1985 года і да сённяшняга дня. Асноўныя тэмы твораў – краявіды розных пораў года, помнікі архітэктуры, відарысы сёл, мястэчак і хутароў Беларусі. Амаль усе работы друкуюцца ўпершыню.
Адрасаваны аматарам выяўленчых мастацтваў і ўсім, каго цікавіць прыгажосць беларускай зямлі.

Максім Танк : фотаальбом / уклад., прадм.: М. У. Мікуліч ; навук. рэд. У. В. Гніламедаў ; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т літаратуразнаўства імя Я. Купалы. – Мінск : Беларуская навука, 2021. – 303 с.: іл.
ISBN 978-985-08-2801-9.

Фотаальбом прысвечаны выяўленню феномена Максіма Танка – асобы першай велічыні ў гісторыі беларускай літаратуры і дзяржаўна-культурнага будаўніцтва Беларусі. Падрыхтаванае як фотаілюстраваны летапіс багатай і складанай жыццёвай біяграфіі, напружанай літаратурнай, грамадска-культурнай і дзяржаўнай дзейнасці народнага паэта БССР, лаўрэата дзяржаўных прэмій СССР і БССР, Ленінскай прэміі, акадэміка НАН Беларусі, выданне раскрывае філасофска-патрыятычныя і сацыяльна-маральныя асновы і прынцыпы яго яркай і каларытнай індывідуальнасці, сцвярджэння высокіх духоўных каштоўнасцей жыцця і чалавека.
Разлічана на літаратуразнаўцаў, гісторыкаў, выкладчыкаў і студэнтаў ВНУ, настаўнікаў, работнікаў сферы культуры, усіх, хто цікавіцца праблемамі развіцця беларускай літаратуры.

Мастацкая прастора Еўропы XIX – пачатку ХХІ ст. і Станіслаў Манюшка: гісторыя, сучасны стан: матэрыялы Міжнар. навук.-практ. форуму, Мінск, Смілавічы, 30–31 мая 2019 г. / Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі; рэдкал.: А. І. Лакотка [і інш.]; рэд.-уклад.: Н. А. Капыцько. – Мінск: Беларуская навука, 2021. – 455 с., іл.
ISBN 978-985-08-2727-2.

Зборнік уключае артыкулы даследчыкаў з Беларусі, Польшчы, Літвы, Расіі, Украіны i Казахстана, ахоплівае шырокае кола пытанняў, звязаных з асобай С. Манюшкі і даследаваннямі яго творчай спадчыны, з праблематыкай вывучэння культуры Беларусі ў еўрапейскім кантэксце.
Адрасаваны мастацтвазнаўцам, гісторыкам, культуролагам, краязнаўцам, выкладчыкам і студэнтам сярэдніх і вышэйшых навучальных устаноў, арганізатарам рэгіянальнага турызму, а таксама ўсім, хто цікавіцца гісторыяй і культурай Беларусі.

Мушынскі, М. І. Свайму часу і вечнасці: зборнік артыкулаў / М. І. Мушынскі; уклад. Т. Ф. Мушынская, Т. М. Мушынская; навук. рэд. І. В. Саверчанка. – Мінск: Беларуская навука, 2021. – 480 с.
ISBN 978-985-08-2687-9.

У зборнік «Свайму часу і вечнасці» ўвайшлі артыкулы выдатнага тэкстолага і дзеяча нацыянальнай культуры, члена-карэспандэнта НАН Беларусі, лаўрэата Дзяржаўнай прэміі Беларусі, доктара філалагічных навук, прафесара Міхася Іосіфавіча Мушынскага (1931–2018).
Навуковыя працы, прадстаўленыя ў кнізе, адлюстроўваюць яго фундаментальныя даследаванні ў галіне беларускага літаратуразнаўства за апошнія дзесяць гадоў жыцця. Большасць з іх прысвечаны творчасці Якуба Коласа, Івана Мележа, Максіма, Гаўрылы і Галіны Гарэцкіх, Івана Шамякіна, а таксама іншых беларускіх пісьменнікаў і вучоных. Кніга адрасавана ўсім, хто займаецца даследаваннем айчыннай літаратуры, гісторыкам, культуролагам, а таксама зацікаўленым чытачам.

Ненадавец, А. М. Залацістыя саломкі снапкі / А. М. Ненадавец, Я. А. Ненадавец. – Мінск: Беларуская навука, 2021. – 261 с.: іл. – (Традыцыйны лад жыцця).
ISBN 978-985-08-2765-4.

У кнізе разглядаецца ўжыванне самай звычайнай саломы ў гаспадарчым працэсе старажытных людзей. Аналізуецца, як змяняліся адносіны вяскоўцаў да гэтага найпрасцейшага дахавага і будаўнічага матэрыялу, традыцыйнага дадатковага корму для хатняй жывёлы, ацяпляльнага рэчыва, выгоднага сродку для пляцення разнастайных гаспадарчых прылад і прадметаў. Часта з-пад умелых рук сялянскіх майстроў з’яўляліся сапраўдныя ўзоры промыслу. Прыводзяцца шматлікія сведчанні этнографаў і фалькларыстаў, літаратараў і вяскоўцаў, звязаныя з працэсам сяўбы, жніва і малацьбы.
Прызначаецца ўсім, хто цікавіцца таямніцамі духоўнай і матэрыяльнай спадчыны беларускага народа, аматарам даўніны, якія заўсёды рады сустрэцца з новымі сведчаннямі з гісторыі сваіх продкаў, іх самабытнага жыццёвага працэсу.

Прасторава-часавыя вобразы ў славянскім літаратурным дыскурсе / Ж. М. Шаладонава [і інш.]; навук. рэд. С. С. Лаўшук; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т літаратуразнаўства імя Я. Купалы. – Мінск: Беларуская навука, 2021. – 189 с.
ISBN 978-985-08-2682-4.

У манаграфіі на шырокім літаратурным матэрыяле твораў беларускіх, рускіх, польскіх і ўкраінскіх аўтараў ажыццяўляецца аналіз прасторава-часавых вобразаў, прадстаўленых у адпаведнасці з нацыянальна-аўтарскім кодам мастацкага асваення рэальнасці. Параўнальны аспект даследавання выяўляе нацыянальна-ментальныя і індывідуальна-творчыя асаблівасці ўспрыняцця нацыянальнага быту і быцця ў іх аб’ектыўнай уключанасці ў культурна-цывілізацыйныя працэсы. Даследаванне выканана пры падтрымцы гранта БРФФД (дамова № Г17-021, № дзярж. рэгістрацыі 20170806).
Кніга адрасуецца літаратуразнаўцам, выкладчыкам, студэнтам гуманітарных факультэтаў ВНУ.

Сакральныя ўзгоркі Беларусі / В. Ф. Вінакураў [і інш.]; навук. рэд.: С. П. Віцязь. – Мінск: Беларуская навука, 2021. – 268 с.: іл.
ISBN 978-985-08-2791-3.

У калектыўнай манаграфіі ўзгоркі Беларусі паказаны ў комплексным кантэксце: як прыродныя ландшафтныя аб’екты і як своеасаблівая этнакультурная прастора ў міфалагічнай і рытуальнай традыцыях. Абагульняецца інфармацыя пра каля тысячы сакральных пагоркаў, сабраная па гістарычнай, геалагічнай, краязнаўчай літаратуры, па архіўных даных і ў час асабістых экспедыцый за апошнія дзесяцігоддзі. Разглядаюцца ўзвышшы, звязаныя з міфалагічнымі персанажамі, хрысціянскімі святымі, гістарычнымі асобамі і воінамі-чужынцамі, згадваюцца легенды пра скарбы і прывіды. Расказваецца пра ўзгоркі, дзе, паводле паданняў, «праваліўся храм». Асаблівая ўвага надаецца Святым і Лысым горам, якія шырока распаўсюджаны ў Беларусі.
Кніга будзе карыснай для спецыялістаў у галіне прыродакарыстання і аховы прыроднай і гісторыка-культурнай спадчыны, а таксама для шырокага кола чытачоў.

«У пошуках папараць-кветкі…» = “In Search of the Flower…” : (з народна-паэтычнай спадчыны) / аўт . ідэі, уклад.: А. І. Лакотка, Т. І. Кухаронак, А. Г. Алфёрава ; пад агул. рэд. акад. А. І. Лакоткі ; пер. на кіт. А. В. Раманоўскай, Ван Цінфэнa ; пер. на англ. Н. М. Сянкевіч ; маст.: М. С. Басалыга [і інш.]. – Мінск : Беларуская навука, 2021. – 303 с. : іл.
ISBN 978-985-08-2758-6.

У кнізе прадстаўлены беларускія народныя легенды і паданні, у якіх адлюстраваны міфапаэтычныя погляды на стварэнне свету, узнікненне геаграфічных назваў і прыродных аб’ектаў. Пераклад легенд і паданняў на кітайскую і англійскую мовы і арыгінальныя ілюстрацыі, выкананыя мастакамі Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў, значна пашыраць кола айчынных і замежных чытачоў, якія жадаюць пазнаёміцца з рознымі аспектамі культуры народаў свету.
Адрасуецца ўсім, хто цікавіцца культурай народаў свету.

Флікоп-Світа, Г. А. Іканастасы і алтары грэка-каталіцкіх храмаў Беларусі XVII – першай трэці XIX ст. / Г. А. Флікоп-Світа. – Мінск: Беларуская навука, 2021. – 347 с.: іл. + 1 электрон. апт. дыск (CDROM).
ISBN 978-985-08-2781-4.

Манаграфія прысвечана асноўным сакральным аб’ектам грэка-каталіцкага храма: іканастасам і прысценным алтарам. Выяўляюцца варыянты іх суіснавання, высвятляюцца прычыны знікнення іканастасаў у шэрагу храмаў і пераабсталявання ўнутранай царкоўнай прасторы на лацінскі лад. Вывучаюцца асаблівасці грэка-каталіцкіх іканастасаў, іх канструкцыя і праграма. Даследуюцца спосабы афармлення прысценных алтароў. Прыводзяцца прыклады захаваных працэсійных алтарыкаў – фератронаў. Работа напісана пры выкарыстанні гістарычных дакументаў ХVІІ – першай паловы ХІХ ст. з архіваў, музеяў і бібліятэк Беларусі, Расіі, Літвы, Польшчы, Украіны, Аўстрыі, якія асвятляюць стан каля 2600 прыхадскіх, філіяльных, манастырскіх і кафедральных грэка-каталіцкіх цэркваў Вялікага Княства Літоўскага. Прыводзіцца шэраг фотаздымкаў помнікаў сакральнага мастацтва, якія захоўваюцца ў дзеючых храмах, музеях і прыватных зборах, – іканастасаў, алтароў, фератронаў, абразоў, скульптур.
Прызначана для мастацтвазнаўцаў, гісторыкаў, культуролагаў, рэлігіязнаўцаў, музейных супрацоўнікаў, краязнаўцаў і ўсіх тых, хто цікавіцца беларускай культурай і айчыннай мастацкай спадчынай.

Художественная культура Радзивилловского Несвижа : XVIII–XXI вв. / Т. Г. Мдивани [и др.] ; Нац. акад. наук Беларуси; Центр исследований белорусской культуры, языка и литературы. – Минск: Беларуская навука, 2021. – 301 с., ил.
ISBN 978-985-08-2724-1.

В центре внимания находятся художественная культура Несвижа времен ординаторства князей Радзивиллов и творческая деятельность музыкантов, живописцев, скульпторов, артистов и драматургов, которая нашла продолжение в XX–XXI вв. Впервые использована изоморфная методология, охватывающая в синхронном измерении все виды искусства, и на ее основе создана несвижская хронология важнейших культурных событий XVIII–XXI вв.
Предназначена для профессиональных искусствоведов, музыкантов, художников, театральных деятелей, а также для широкого круга читателей.

Шумский К.А. Народные экологические знания белорусов: традиции и современность / К. А. Шумский ; Нац. акад. наук Беларуси, Центр исслед. белорус. культуры, языка и лит. – Минск : Беларуская навука, 2021. – 367 с. : ил. – (Мир глазами этнолога).
ISBN 978-985-08-2753-1.

Представлены результаты комплексного исследования традиционных экологических знаний белорусов. Народные знания белорусов о растительном, животном мире и погоде рассматриваются в широком общеславянском контексте. Определены место и роль знаний об окружающей природе в культуре белорусского этноса, его традиционном мировоззрении, обоснованы экологическая значимость и целесообразность практического использования рациональной части народных экологических знаний на современном этапе.
Для широкого круга специалистов в области гуманитарных наук, экологического образования, воспитания и просвещения, агроэкотуризма, преподавателей и студентов высших учебных заведений, для всех, кто интересуется историей и культурой Беларуси.

2020 год

Адлюстраванне сучаснай Беларусі ў мастацкай літаратуры: зб. навук. арт. / уклад. Н. В. Якавенка; навук. рэд. І. В. Саверчанка; рэдкал.: А. А. Каваленя [і інш.]. – Мінск: Беларуская навука, 2020. – 157 с.
ISBN 978-985-08-2547-6.

У зборніку асвятляюцца актуальныя пытанні беларускай літаратуры канца ХХ – пачатку ХХІ стагоддзя, паказваюцца важныя дасягненні прыгожага пісьменства ў адлюстраванні жыцця сучаснай Беларусі, асэнсоўваюцца праблемныя пытанні і перспектывы далейшага развіцця мастацкай літаратуры.
Выданне адрасавана спецыялістам гуманітарнага профілю, студэнтам і навучэнцам школ, а таксама ўсім, хто цікавіцца сучасным літаратурным працэсам Беларусі.

Бандарчык, В. К. Выбраныя працы па гістарыяграфіі паходжання і этнічнай гісторыі беларусаў: да 100-гадовага юбілею / В. К. Бандарчык; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы; уклад.: А. У. Гурко, С. У. Грунтоў. – Мінск: Беларуская навука, 2020. – 429 с.: [3] л. іл.
ISBN 978-985-08-2614-5.

Выданне ўключае найбольш важныя тэарэтычныя працы члена-карэспандэнта НАН Беларусі В. К. Бандарчыка (1920–2009), аднаго з самых вядомых прадстаўнікоў беларускай этналагічнай навукі, заснавальніка айчыннай школы этналогіі і этнаграфіі. В. К. Бандарчык дасягнуў значных поспехаў у вывучэнні гісторыі беларускай этналогіі і аналізе гістарыяграфічнай спадчыны беларускай этналагічнай навукі. Пад яго кіраўніўцтвам былі атрыманы істотныя навуковыя вынікі ў даследаванні праблемы паходжання і этнічнага развіцця беларускага народа, яго матэрыяльнай і духоўнай культуры, сацыяльнай арганізацыі.
Адрасуецца гісторыкам, краязнаўцам, этнолагам, студэнтам ВНУ, а таксама шырокаму колу чытачоў, якія цікавяцца гісторыяй роднага краю і культурай беларускага народа.

Беларуска-італьянскае культурнае ўзаемадзеянне і праблема захавання нацыянальнай ідэнтычнасці: сацыяльны вопыт і перспектывы: зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі [і інш.]; навук. рэд.: В. У. Міцкевіч, І. У. Ялынцава. – Мінск: Беларуская навука, 2020. – 192 с.
ISBN 978-985-08-2525-4.

У зборніку разглядаюцца розныя аспекты культурных, этнакультурных, моўных і літаратурных беларуска-італьянскіх сувязей у сінхранічным і дыяхранічным аспектах. Ён падрыхтаваны па матэрыялах II Міжнароднай навуковай каферэнцыі «Беларуска-італьянскае культурнае ўзаемадзеянне і праблема захавання нацыянальнай ідэнтычнасці: гістарычны вопыт і сучасныя праблемы». Зборнік робіць важны ўклад у пашырэнне навуковых ведаў у галіне беларусістыкі, італьяністыкі, міждысцыплінарных даследаванняў.
Разлічаны на этнографаў, фалькларыстаў, культуролагаў, літаратуразнаўцаў, лінгвістаў, гісторыкаў, а таксама ўсіх, хто цікавіцца гісторыяй і сучасным станам узаемадачыненняў беларускага і італьянскага народаў.

Віцязь, С. П. Даследчыкі археалагічных старажытнасцей Беларусі: біябібліяграфічны даведнік / С. П. Віцязь, В. У. Мядзведзева, Л. У. Дучыц. – Мінск : Беларуская навука, 2020. – 504 с., [8] л. іл.
ISBN 978-985-08-2643-5.

У даведніку змешчаны біяграфічныя і бібліяграфічныя матэрыялы аб даследчыках археалагічных старажытнасцей Беларусі ад XVI да ХХІ ст. У выданне ўключаны даныя як пра прафесійных археолагаў, так і навукоўцаў сумежных дысцыплін, краязнаўцаў, аматараў даўніны, іншых даследчыкаў з Беларусі, Расіі, Украіны, Польшчы, Літвы, Латвіі, Германіі і другіх краін, якія займаліся вывучэннем беларускай даўніны.
Кніга разлічана на археолагаў, гісторыкаў, этнографаў, супрацоўнікаў музеяў, выкладчыкаў і студэнтаў ВНУ, краязнаўцаў і ўсіх тых, хто цікавіцца гісторыяй Беларусі.

Вобразы Вялікай Айчыннай вайны ў культуры і мастацтве Беларусі: да 75-годдзя Перамогі / Нац. акад. навук Беларусі; рэдкал.: А. І. Лакотка [і інш.]. - Мінск: Беларуская навука, 2020. – 296 с.
ISBN 978-985-08-2634-3.

У калектыўнай манаграфіі прадслаўляецца шырокі спектр відаў мастацтва на тэму, якая ніколі не страцінь акгульнасці і заўсёды будзе ўспрымацца чалавекам з вялікай ступенню чуллівасці. Даследчыкі На- цыянальнай акадэміі навук прааналізавалі творы пра Вялікую Айчынную вайну мастацкай літаратуры, тэтра і кіно, жывапісу і графікі. музыкі і скульптуры. Асаблівае месца займае вывучэнне народнага жыцця ў ваенных рэаліях.
Адрасуецца прафесійным мастацтвазнаўцам, этнолагам, філолагам, гісторыкам, краязнаўцам, усім тым, хто цікавіцца гісторыяй і культурай роднай краіны.

Выбраныя працы. Моўная спадчына / Г. З. Шкляр ; уклад.: В. М. Курцова [і інш.] ; навук. рэд.: В. М. Курцова, Н. С.Ганцоўская. – Мінск : Беларуская навука, 2020. – 259 с.
ISBN 9789850826183.

У кнізе змяшчаюцца выбраныя працы Г. З. Шкляра – таленавітага лінгвіста, вучонага, які зрабіў істотны ўклад у беларускае мовазнаўства і гебраістыку ў 1930-я гады, у расійскую лінгвістыку ў 1940–1950-я гады. Публікацыі прысвячаюцца розным праблемам па даследаванні беларускай літаратурнай мовы, а таксама па вывучэнні кастрамскіх гаворак рускай мовы з сінхранічнага і дыяхранічнага аспектаў. Адметную частку выдання складаюць раздзелы з рукапісу манаграфіі, у якой асвятляюцца праблемы беларуска-польскіх моўных узаемаадносін.
Выданне будзе карысным шырокаму колу лінгвістаў, гісторыкаў, а таксама ўсім, хто цікавіцца гісторыяй беларускага мовазнаўства і лёсам вучоных, якія працавалі ў складаны для нацыянальнай гісторыі перадваенны час.

Габрусь, Т. В. Драўлянае хрысціянскае храмабудаўніцтва Беларусі / Т. В. Габрусь. – Мінск: Беларуская навука, 2020. – 318 с.: іл.
ISBN 978-985-08-2616-9.

Выданне прысвечана ўнікальнаму культурнаму феномену – драўлянаму сакральнаму дойлідству Беларусі, складанасці яго гістарычнага лёсу і мастацкай адметнасці. Аўтар разглядае помнікі драўлянага храмабудаўніцтва розных хрысціянскіх канфесій як агульную культурную спадчыну беларускага народа, прапануецца новая мастацтвазнаўчая сістэматызацыя і класіфікацыя храмаў паводле іх архітэктонікі і канцэпцыі формаўтварэння. Рукапіс дапоўнены бібліяграфіяй, спісам даследаваных драўляных храмаў, тлумачальным слоўнікам асноўных тэрмінаў і паняццяў драўлянага храмабудаўніцтва, утрымлівае вялікую колькасць сучасных і архіўных фотаздымкаў, планаў і рэканструкцый збудаванняў.
Прызначана для навукоўцаў у галіне мастацтвазнаўства, гісторыі архітэктуры і рэлігіі, а таксама для шырокага кола чытачоў.

Граница, идентичность, культура: этнография белорусско-российского пограничья: коллективная монография / отв. ред. Р.А. Григорьева, Н.Г. Деметер, А.В. Гурко / Ин-т этнологии и антропологии РАН; Центр исследований белорусской культуры, языка и литературы НАНБ. – М.: ИЭА РАН, 2020. – 360 с.
ISBN 978-5-4211-0255-7

В монографии представлены результаты совместных исследований белорусских и российских этнологов, которые проводились по всему периметру белорусско-российского пограничья: в Гомельской, Могилевской, Витебской областях со стороны Республики Беларусь; Брянской, Смоленской, Псковской со стороны РФ.
На основе многолетних полевых изысканий, с привлечением архивных материалов, данных социологических опросов, были выявлены единство и/или различия элементов культуры по разные стороны границы во всем их многообразии, и обозначены трансграничные этнокультурные ареалы. Одна из ключевых проблем исследования – особенности формирования этнической идентичности в разных государствах и в условиях слабой этнокультурной отличительности жителей на пограничном пространстве. Изучение трансграничных связей и контактов имеет практическое значение для формирования различного рода сотрудничества между соседними странами.
Книга предназначена для специалистов в области этнологии и других гуманитарных наук, а также для широкого круга читателей.

Костюкович, М.Г. Детский сеанс : долгая счастливая история белорусского игрового кино для детей / М. Костюкович. - Минск: Медисонт, 2020. - 436, [2] с. : ил., портр. ; 23 см.

Книга «Детский сеанс», возможно, первый пристальный взгляд на белорусское детское кино. Его история зрителям почти не известна, хотя белорусские детские фильмы — «Девочка ищет отца», «Бронзовая птица», «Приключения Буратино», «По секрету всему свету» и другие — полюбились нескольким поколениям детей и для многих стали драгоценностью, без которой невозможно представить детство.
Восстанавливая истории постановок по архивным материалам и свидетельствам, разбирая сюжеты сценариев и фильмов, автор рассказывает о том, как возникло и росло советское и белорусское детское кино, каким оно изображало детский и взрослый мир, какие ценности и модели поведения предлагало зрителям. Это делает книгу «Детский сеанс» попыткой ответить на вопрос, какого зрителя вырастило советское и постсоветское детское кино и почему мы, зрители этих фильмов, видим мир так, а не иначе.

Кулуарамі творчай майстэрні Івана Навуменкі / С. С. Лаўшук [і інш.]; навук. рэд.: А. А. Манкевіч; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т літаратуразнаўства імя Я. Купалы. – Мінск: Беларуская навука, 2020. – 335 с.
ISBN 978-985-08-2548-3.

Манаграфія з’яўляецца вынікам працы аўтарскага калектыву над падрыхтоўкай да выдання Збору твораў Івана Навуменкі ў 10 тамах. Упершыню ў беларускім літаратуразнаўстве праведзена навукова-тэксталагічнае вывучэнне твораў, якія ўвайшлі ў дзесяцітомнік, прааналізаваны рукапісныя і друкаваныя крыніцы тэкстаў, іх гісторыя, водгукі сучаснікаў І. Навуменкі і іншыя рэаліі. Дадзена агульная ацэнка творчасці І. Навуменкі, раскрыта змястоўна-праблемнае багацце яго твораў, іх жанравая разнастайнасць, вызначана месца пісьменніка ў беларускай літаратуры.
Разлічана на літаратуразнаўцаў, выкладчыкаў, аспірантаў і студэнтаў ВНУ гуманітарнага профілю, а таксама на шырокае кола чытачоў.

Масленіца. Абрад. Песні. Напевы / Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі ; уклад., уступ. арт. : А. І. Ляшкевіч, В.М. Прыбылова ; навук. рэд. Т. В. Валодзіна. – Мінск : Беларуская навука, 2020. – 815 с., нот. іл. – (Беларуская народная творчасць:БНТ).
ISBN 978-985-08-2657-2.

Кніга з’яўляецца першым навукова атрыбутаваным зборам, прысвечаным абрадавым традыцыям перыяду Масленіцы на Беларусі. Заснаваны на багатай факталогіі XIX–XXI стст., збор уключае тры раздзелы, у якіх даецца комплекснае апісанне абрадавых дзеянняў масленічнага перыяду, прымеркаваных да іх песень і напеваў.
Выданне адрасуецца спецыялістам у галіне на радазнаўства, усім, хто цікавіцца пытаннямі беларускай этнічнай культуры, яе гісторыяй і сучаснасцю.

Миссия выполнима – 2: Перспективы изучения фольклора: взгляд из Беларуси и Эстонии / сост. : Татьяна Володина, Маре Кыйва. – Минск : Беларуская навука, 2020. – 402 с. : ил.
ISBN 978-985-08-2655-8.

В сборник научных статей включены работы белорусских и эстонских фольклористов, в которых рассматриваются различные аспекты народного творчества и ритуальных практик жителей двух близких культурных регионов – Беларуси и Эстонии. Особое внимание уделено классическим фольклорным жанрам – заговорам, легендам, загадкам, актуализированы и современные фольклорные формы. Ряд статей посвящен новым темам народного творчества, в значительной степени обусловленным социальным контекстом. Представлено теоретическое исследование, раскрывающее традиционную, но до сих пор еще дискуссионную тему отношения стиха и напева.
Адресуется фольклористам, этнологам, краеведам, а также всем тем, кто интересуется народным творчеством.

Мушынскі, М. І. Летапіс жыцця і творчасці Івана Пятровіча Шамякіна / М. І. Мушынскі; навук. рэд. І. В. Саверчанка; прадмова Т. С. Голуб. — Мінск: Беларуская навука, 2020. — 683 с.
ISBN 978-986-08-2495-0.

«Летапіс жыцця і творчасці Івана Пятровіча Шамякіна» змяшчае разнастайны матэрыял, які ахоплівае ўвесь перыяд дзейнасці — творчай, грамадскай, навукова-прапагандысцкай, арганізацыйнай, што істотна паглыбляе і пашырае ранейшыя ўяўленні пра маштаб асобы пісьменніка, адлюстроўвае ўклад Івана Пятровіча ў развіццё нацыянальнай культуры, мастацкай прозы, драматургіі і кінамастацтва. Арганічным кампанентам «Летапісу...» сталі падзеі асабістага, сямейнага жыцця, стасункі з сябрамі, навукоўцамі, перакладчыкамі, дзеячамі іншых краін.
Выданне адрасавана навукоўцам, выкладчыкам, студэнтам, усім, хто цікавіцца нацыянальнай культурай.

Ненадавец, Я. А. «Жужнела пчолка, жужнела…» / Я. А. Ненадавец, А. М. Ненадавец. – Мінск : Беларуская навука, 2020. – 255 с. : іл. – (Традыцыйны лад жыцця).
ISBN 978-985-08-2541-4.

Кніга прысвечана гісторыі бортніцтва, узнікненню і развіццю рамачнага пчалярства ў Беларусі. Разглядаюцца і аналізуюцца працы па пярэдніх даследчыкаў гэтага старажытнага промыслу. Падкрэсліваец ца, што ў народным асяроддзі пчаляры часта асацыіраваліся з ведаючымі людзьмі, здольнымі да чараўніцтва. Выкарыстоўваюцца шматлікія вуснапаэтычныя і літаратурныя творы, у якіх закранаюцца розныя аспекты ўзнятай тэмы.
Прызначаецца ўсім, хто цікавіцца таямніцамі духоўнай і матэрыяльнай спадчыны беларускага народа.

Ненадавец, А. М. «Забілі зайца, не забілі…» / А.М. Ненадавец, Я. А. Ненадавец. – Мінск: Беларуская навука, 2020. – 310 с.: іл. – (Традыцыйны лад жыцця).
ISBN 978-985-08-2661-9.

У кнізе распавядаецца пра адзін з самых старажытных промыслаў чалавецтва – паляванне, прыводзяцца вытрымкі з архіўных дакументаў, справаздач і вусныя сведчанні, якія пацвярджаюць, што дзякуючы паляванню старадаўнія беларусы вучыліся не толькі назапашваць ежу для ўласных сем’яў, але і высочваць звяроў, трапна страляць, часта ўступаць з імі ў небяспечныя адзінаборствы. Падчас паляўнічых ловаў удасканальвалася таксама і вайсковае майстэрства продкаў. Згадваюцца літаратурныя творы, дзе яскрава адлюстраваны адвага і смеласць, кемлівасць і хітрасць нашых землякоў. Падаюцца фальклорныя творы, у якіх услаўлялася і адначасова высмейвалася майстэрства паляўнічых.
Адрасуецца ўсім тым, хто цікавіцца гісторыяй і матэрыяльнай культурай продкаў, пастаянна шукае нешта новае ў далёкім мінулым.

Ненадавец, А. М. Лавіся, рыбка, вялікая і малая / А. М. Ненадавец, Я. А. Ненадавец. – Мінск: Беларуская навука, 2020. – 287 с.: іл. – (Традыцыйны лад жыцця).
ISBN 978-985-08-2596-4.

У кнізе распавядаецца пра рыбалоўства на тэрыторыі беларускіх земляў, пачынаючы ад сівых стагоддзяў і заканчваючы нашымі днямі. Аўтары аналізуюць шматлікія гістарычныя і архіўныя звесткі, у якіх згадвалася, якую рыбу, колькі і дзе лавілі, якія вадаёмы асабліва славіліся багаццем рыбных запасаў. Акцэнтуецца ўвага на тым, якіх абрадаў і прымхаў трымаліся рыбакі ў будзённым жыцці ці пры выкананні сваіх непасрэдных службовых абавязкаў. Падкрэсліваецца, што ў класічнай беларускай літаратуры таксама даволі поўна адлюстраваны працэс рыбалоўства.
Адрасуецца аматарам рыбалоўчай справы, прыхільнікам гісторыі народных промыслаў, даследчыкам, студэнтам і школьнікам, якія бачаць у мінулым найбагацейшую скарбонку духоўных і матэрыяльных каштоўнасцей нашага народа.

Русско-белорусский толковый словарь по металлургии и литейному производству / Национальная академия наук Беларуси [и др.]; сост.: В. А. Ковтун [и др.]; под общ. ред. Ю. М. Плескачевского. – Минск: Беларуская навука, 2020. – 739 с.

Словарь содержит основные термины, терминологические выражения и их расширенные определения в области металлургии и литейного производства и восполняет пробел в отечественной литературе в вопросе установления в металлургии как науке национальной терминологии (белорусских названий, определений и их толкований).
Рекомендуется к применению специалистами-металлургами промышленных предприятий, научными и инженерными работниками, филологами, другими специалистами при осуществлении ими работ в области теории и практики металлургии, литейного производства, материаловедения, технического перевода или в смежных областях, а также при обучении специалистов в области металлургии, литейного производства и материаловедения в учебных заведениях и научных учреждениях.

Смольскі, Р. Б. Гісторыя тэатра Беларусі ХХ-ХХІ стагоддзя : вучэбны дапаможнік / Р.Б. Смольскі. - Мінск: Вышэйшая школа, 2020. - 350 с.
ISBN: 9789850631930

Раскрываецца працэс зараджэння, фарміравання і развіцця беларускага прафесійнага нацыянальнага драматычнага тэатра ў гістарычнай прасторы ХХ-ХХІ ст. Асвятляецца творчы шлях усіх дзяржаўных прафесійных тэатраў, характарызуюцца найболып значныя спектаклі, дасягненні і асаблівасці майстэрства вядучых дзеячаў беларускага сцэнічнага мастацтва.
Вучэбны дапаможнік прызначаецца студэнтам, магістрантам, аспірантам устаноў вышэйшай адукацыі па спецыяльнасцях культуры і мастацтва.

Тафсіры, кітабы і хамаілы з прыватных кнігазбораў Беларусі: каталог / склад. М. У. Тарэлка. – Мінск: Беларуская навука, 2020. – 203 с.

У час навуковых экспедыцый 2016–2018 гг. былі выяўлены звыш двухсот беларуска-татарскіх рукапісаў XVII–XXI стст., што знаходзяцца ў прыватным уладанні на тэрыторыі Беларусі. Зроблены іх электронныя копіі, на падставе якіх апісваюцца дваццаць восем найбольш каштоўных дакументаў: два тафсіры, пятнаццаць кітабаў, дзесяць хамаілаў і рукапіс пад умоўнай назвай «Асновы веры».
Да выдання прыкладаецца DVD-дыск з электроннымі копіямі найбольш каштоўных рукапісаў і іх фрагментаў.

Філаматы і філарэты: творчы лёс пакалення ў гісторыі і сучаснасці (да 200-годдзя ўтварэння таварыства): зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі [і інш.]; навук. рэд.: І. Л. Капылоў, І. Э. Багдановіч; адк. рэд. В. У. Міцкевіч. – Мінск: Беларуская навука, 2020. – 307 с. – (Беларусіка = Albaruthenica; кн. 39).
ISBN 978-985-08-2563-6.

У зборнік уключаны даклады ўдзельнікаў міжнародных навуковых чытанняў «Філаматы і філарэты: творчы лёс пакалення ў гісторыі і сучаснасці (да 200-годдзя ўтварэння таварыства)», якія адбыліся 13–14 снежня 2017 года ў г. Мінску. У дакладах асвятляюцца пытанні рэцэпцыі і інтэрпрэтацыі творчай спадчыны філаматаў, а таксама паказваюцца лёсы філаматаў у кантэксце эпохі і ў народнай памяці.
Зборнік разлiчаны на шырокае кола чытачоў.

Хурсан, Т. І. Стараабраднікі Беларусі: мінулае і сучаснасць / Т. І. Хурсан; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ. – Мінск: Беларуская навука, 2020. – 175 с.: іл. – (Свет вачамі этнолага).
ISBN 978-985-08-2567-4.

У кнізе прадстаўлена этнаканфесійная група стараабраднікаў Беларусі. Разглядаюцца пытанні рассялення і колькаснага вызначэння стараабраднікаў на тэрыторыі Беларусі, асаблівасці іх традыцыйнай сямейнай абраднасці, рэлігійнага жыцця і матэрыяльнай культуры.
Кніга будзе цікавай гісторыкам, рэлігіяведам, студэнтам вышэйшых навучальных устаноў, навучэнцам гуманітарных гімназій, ліцэяў, каледжаў, шырокаму колу чытачоў, якія цікавяцца гісторыяй стараабрадніцтва на землях Беларусі.

Шкляр, Г. З. Выбраныя працы. Моўная спадчына / Г. З. Шкляр; уклад.: В. М. Курцова [і інш.]; навук. рэд.: В. М. Курцова, Н. С. Ганцоўская. – Мінск: Беларуская навука, 2020. – 259 с.
ISBN 978-985-08-2618-3.

У кнізе змяшчаюцца выбраныя працы Г. З. Шкляра – таленавітага лінгвіста, вучонага, які зрабіў істотны ўклад у беларускае мовазнаўства і гебраістыку ў 1930-я гады, у расійскую лінгвістыку ў 1940–1950-я гады. Публікацыі прысвячаюцца розным праблемам па даследаванні беларускай літаратурнай мовы, а таксама па вывучэнні кастрамскіх гаворак рускай мовы з сінхранічнага і дыяхранічнага аспектаў. Адметную частку вы дання складаюць раздзелы з рукапісу манаграфіі, у якой асвятляюцца праблемы беларускапольскіх моўных узаемаадносін.
Выданне будзе карысным шырокаму колу лінгвістаў, гісторыкаў, а таксама ўсім, хто цікавіцца гісторыяй беларускага мовазнаўства і лёсам вучоных, якія працавалі ў складаны для нацыянальнай гісторыі перадваенны час.

Этнокультурные процессы Западного Полесья (Брестчины) в прошлом и настоящем / А. Вл. Гурко [и др.] ; науч. ред. А. Викт. Гурко; Нац. акад. наук Беларуси, Центр исслед. белорус. культуры, языка и лит., этнографии и фольклора им. Кондрата Крапивы. – Минск: Беларуская навука, 2020. – 621 с.: ил.
ISBN 978-985-08-2551-3.

Коллективная монография белорусских этнологов дает комплексное представление об этнокультурных традициях, этнической и этноконфессиональной истории, историографии культуры Полесья, этнических, демографических, миграционных и этносоциальных процессах, особенностях материальной (места памяти, одежда, традиции питания, традиционные ремесла), социальной (семейные отношения, национально-культурные объединения) и духовной (календарные праздники и обряды) культуры населения Западного Полесья (Брестчины).
Адресована историкам, краеведам, студентам учреждений высшего образования, организаторам регионального туризма, будет полезна широкому кругу читателей, интересующихся историей родного края.

Издания за 2019 год (подробнее).

Издания за 2018 год (подробнее).

Издания за 2017 год (подробнее).

Издания за 2016 год (подробнее).

Издания за 2015 год (подробнее).

Электронный оптический диск (CD-ROM):
Канкарданс беларускай мовы 19 стагоддзя / Аўтар-складальнік Н. М. Сянкевіч (96,2 Мб [~1 400 ул.-выд. арк.]).

Выданне ўяўляе сабой комплекс слоўнікаў, складзеных на аснове алічбаванага поўнага корпуса тэстаў беларускай літаратуры 19 ст.; некаторыя тэксты ўводзяцца ў навуковы зварот упершыню. Канкарданс з’яўляецца ўнікальным праектам, упершыню ажыццёўленым у беларускай лексікаграфіі, эфектыўным інструментам для вывучэння беларускай мовы на этапе фарміравання яго літаратурнай формы. Ён можа быць выкарыстаны для даследаванняў у галіне лексікі і фразеалогіі, а таксама семантыкі, стылістыкі і іншых узроўняў беларускай мовы.

П Е Р Е Ч Е Н Ь
книжных изданий в Центре исследований белорусской культуры, языка и литературы НАН Беларуси в2015 г.

№ п.п.	Библиографическое описание издания	Объем, в учетно- издат. листах	Тираж, тыс. экз.	Совместно с какими организациями подготовлено издание
1.	Нарысы гісторыі культуры Беларусі. У 4 т. Т. 3. Культура сяла ХIV – пачатку ХХ ст. Кн. 1. Матэрыяльная культура / А. І. Лакотка [і інш.] ; навук. рэд. А. І. Лакотка. – Мінск : Беларуская навука, 2015. – 567 с.: іл. (монография)	63	1,5
2.	Гарады і вёскі Беларусі: энцыклапедыя. Т.9. Гродзенская вобласць. Кн.1 / рэдкал.: У.У. Андрыевіч (дырэктар) [і інш.]; Нацыянальная акадэмія навук Беларусі; Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі; Выдавецтва «Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі». – Мінск: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2015.– 656 с.: іл. (энциклопедич. изд.)	61,38	2
3.	Лакотка, А.І. Народнае дойлідства/А.І. Лакотка// – Мінск «Беларуская навука», 2014. – 200 с.:іл. – (Традыцыйны лад жыцця). (н.-поп. cборн.)	10,8	1
4.	Рабец, Т.Д. Сістэма вобразаў усходнеславянскіх замоў:структурна-семантычны і функцыянальны аспекты/Т.Д. Рабец; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ.; Філ. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы. – Мінск: Беларуская навука, 2015.– 299 с. (монография)	14,0	0,12
5.	Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі: Вып. 17 / Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі; навук. рэд. А.І. Лакотка. – Мінск: «Права i эканомiка», 2014.– с. 319. (сборн.)	20,4	0,1
6.	Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі: Вып. 18 / Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі; навук. рэд. А.І. Лакотка. – Мінск: « Права i эканомiка», 2015.– с. 376. (сборн.)	26,5	0,1
7.	Беларускі фальклор. Матэрыялы і даследаванні. Зборнік навуковых прац / Валодзіна Т. (гал. рэд.). – Вып. 2. – Мінск : Бел. навука, 2015. – 527 с. (сборн.)	34,7	0,15
8.	Валодзіна, Т.В., Кухаронак Т. І. «Ядраное жыта гаспадара кліча...»: каляндарны год у абрадах і звычаях / Т. В. Валодзіна, Т. І. Кухаронак Мінск : Беларуская навука, 2015. – 358 с. (н-поп. изд.)	21	1
9.	Асоба збіральніка ў захаванні нематэрыяльнай культурнай спадчыны: да 200-годдзя з дня нараджэння О. Кольберга : матэрыялы Міжнароднага круглага стала ; 25–26 чэрвеня 2014 г., Мінск – Пінск / уклад. Дар’я Алексеенка і Юры Пацюпа ; Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі, Музей Бел. Палесся (г. Пінск), Маршалкоўская Управа Падляшскага ваяводства (Польшча), Польскі Інстытут у Мінску. – Мінск : Выд. В. Хурсік, 2014. – 160 с.; іл. (сборн.)	6	0,1
10.	Традыцыі і сучасны стан культуры і мастацтва : мат. Міжнароднай навук.-практ. канф. (20–21 лістапада 2014 г., г. Мінск) / уклад. Ю. В. Пацюпа; гал. рэд. А. І. Лакотка; Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі. – Мінск : Права і эканоміка, 2014. – 524 с. (сборн.)	65,8	0,1
11.	Голикова-Пошка Е. В. Основы фотовидеоискусства : учеб.-метод. пособие для студентов специальности 1-89 02 02 «Туризм и природопользование» / Е. В. Голикова-Пошка. Ч. 1. : Основы фотоискусства. – Минск : БГТУ, 2014. – 193 с. (12 п.л.). Тираж – 140 экз. (пособие)	12	0,14
12.	Голикова-Пошка Е. В. Основы фотовидеоискусства : учеб.-метод. пособие для студентов специальности 1-89 02 02 «Туризм и природопользование» / Е. В. Голикова-Пошка. Ч. 2. : Основы видеоискусства. – Минск : БГТУ, 2015. – 141 с. (8,5 п.л.). Тираж – 90 экз. (уч. пособие)	8,5	0,09
13.	Матэрыялы міжнароднай навуковай канферэнцыі да 150-годдзя А. К. Сержпутоўскага ; 19-20 чэрвеня 2014 г., г. Мінск / уклад. А. Г. Алфёрава, С. У. Грунтоў, Ю. С. Пракоф’ева; рэдкал. : А. І. Лакотка [i iнш.]; НАН Беларусі, Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры. – Мінск : Права і эканоміка, 2014. – 187 с. (сборник)	11,8	0,05
14.	Романенко, И.В. Трансформация статуса белорусской сельской женщины в ХХ – начале ХХI в. / И. В. Романенко. – Минск : Беларус. навука, 2015. – 201 с. (монография)	9,3	0,16
15.	Сучасныя тэатральнае і экранныя мастацтвы: традыцыі і наватарства / В.М. Ярмалінская [і інш.] ; навук. рэд. А.І. Лакотка. – Мінск : Беларуская навука, 2014. –451 с. (монография)	35, 8	0,15
16.	Сахута, Я. М. Беларускае народнае кавальства : [манаграфія] / Я. М. Сахута ; іл. Я. М. Сахуты. - Мінск : Беларусь, 2015. - 174 с. : іл. (монография)	17	0,15
17.	Народнае мастацтва / Я. М. Сахута. – Мінск : Беларуская навука, 2015. –180 с. : іл. – (Традыцыйны лад жыцця). (научно-поп.изд.)	10	1
18.	Лазука, Б.А., Слуцкія паясы і еўрапейскі тэкстыль XVIII стагоддзя. Малы лексікон / Б.А. Лазука. – Мінск: Беларусь, 2015. 170 с. (справочн.).	25,5	1,5
19.	Гістарычны слоўнік беларускай мовы. Вып. 35. Уморати – фолдровый / пад рэд. А.М. Булыкі. – Мінск: Беларус. навука, 2015. – 415 с.	23,9	0,4
20.	Мова Сенненшчыны. Дыялектны слоўнік. У 2 т. / Нац. Акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Філ. “Ін-т мовы і літ. імя Якуба Коласа і Янкі Купалы”; уклад.: Н. М. Бунько [і інш.]; навук. рэд. В. М. Курцова, Л. П. Кунцэвіч. - Мінск: Беларуская навука, 2015. - Т. 1. А-О. - 424 с.; Т. 2. П-Я. - 410 с.	61, 6	0,1
21.	Русско-белорусский словарь для школьников и Беларуска-рускі слоўнік для школьнікаў /О.М. Николаева, Т.Н. Трухан; под ред. А.А. Лукашанца. – 3-е изд. – Минск: Аверсэв, 2015. – 576 с.	21,73	4,1
22.	Слоўнік мовы “Нашай Нівы” (1906–1915). У 5 т. Т. 3: Н–Р / Уклад. І.А. Гапоненка, Г.К. Усціновіч; пад рэд. В.П. Лемцюговай, А.М. Анісім. – Мінск: Тэхналогія, 2015. – 614 с.	80,6	0,3
23.	Авілін, Ц. Паміж небам і зямлёй: этнаастраномія / Цімафей Авілін. – Мінск: Тэхналогія, 2015. – 287 с. (манаграфія)	15,2	0,2
24.	Дынаміка літаратурнай нормы сучаснай беларускай мовы / Н.П. Еўсіевіч [інш.]; навук. рэд. В.П. Русак; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Філіял “Ін-т мовы і літ. імя Якуба Коласа і Янкі Купалы”. – Мінск: Беларуская навука, 2015. – 440 с. (манаграфія)	32,5	0,15
25.	Булыка, А.М. Выбраныя працы / А.М. Булыка. – Мінск: Беларус. навука, 2015. – 551 с. (зборнік навуковых прац)	26,1	0,12
26.	Беларусь і цюркска-ісламскі свет: з нагоды 615-годдзя ўзнікнення татарска-мусульманскай суполкі на землях ВКЛ: зборнік навуковых прац / Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры, Філіял “Інстытут мовы і літаратуры імя Якуба Коласа і Янкі Купалы”; [укладанне і прадмова: І. А. Сынкова, М. У. Тарэлка]. – Мінск : Беларуская навука, 2015. – 153 с. (зборнік навуковых прац)	8,1	0,3
27.	Лемцюгова, В.П. Выбраныя працы / В.П. Лемцюгова; уклад.: А.М. Анісім [і інш.]. – Мінск: Беларуская навука, 2015. – 479 с. (зборнік навуковых прац)	23,8	0,12
28.	Беларуская мова ў ХХІ стагоддзі: асноўныя тэндэнцыі развіцця (да 80-годдзя акадэміка А.І. Падлужнага)”. Зборнік матэрыялаў Міжнароднай навуковай канферэнцыі (Мінск, 28–29 кастрычніка 2015 года). – Мінск: Права і эканоміка, 2015. – 370 с. (зборнік навуковых прац)	24,4	0,06
29.	Рукапісы татараў Беларусі XVIII – пачатку XXI стагоддзя з дзяржаўных і грамадскіх кнігазбораў краіны. Каталог / Укладальнік: М.У. Тарэлка. – Мінск: Беларуская навука, 2015. – 281 с.	10, 2	0,15
30.	Елынцева, И.В. Словарные слова. 1 – 2 классы. (Наша началочка) / И.В. Елынцева. – Ростов н/Д: Феникс, 2016. – 95 с. (вучэбны дапаможнік)	4,25	3,0
31.	Елынцева, И.В. Словарные слова. 3 класс. (Наша началочка) / И.В. Елынцева. – Ростов н/Д: Феникс, 2016. – 95 с. (вучэбны дапаможнік)	4,4	3,0
32.	Елынцева, И.В. Словарные слова. 4 класс (Наша началочка). / И.В. Елынцева. – Ростов н/Д: Феникс, 2016. – 95 с. (вучэбны дапаможнік)	4,25	3,0
33.	Маліцкі, Ю. В. Беларуская мова (прафесійная лексіка). Тэксты для перакладу, абмеркавання і пераказу: дапаможнік / склад.: А. У. Андрэева, Ю. В. Маліцкі, В. А. Мяснікова; Беларус. дзярж. ун-т фіз. культуры. – Мінск: БДУФК, 2015. – 179 с. (у суаўт.) (вучэбны дапаможнік)	8,6	0,2	Беларус. дзярж. ун-т фіз. культуры
34.	Копылов И.Л. Русский язык. Краткий справочник. Орфография. Пунктуация. Минск: Аверсэв, 2015. – 302 с. (вучэбны дапаможнік)	16,7	1,0
35.	“Дарыў святло сваёй душы людзям і Айчыне”: успаміны пра Ю.С. Пшыркова / уклад. і прадмова. Сцяпан Лаўшук / – Мінск : Беларус. навука. – 2015. – 221 с. (калектыўная манаграфія)	11,3	0,12
36.	Навуменка, І. Я. Збор твораў. У 10 т. Т. 5. Сасна пры дарозе; Вецер у соснах : Раманы / Іван Навуменка; падрыхт. тэкстаў, камент. і паслясл. Ігара Шаладонава ; рэд. тома С. С. Лаўшук ; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даследаванняў беларус. культуры, мовы і літ. — Мінск : Мастацкая літаратура, 2015.— 878 с. (літаратурна-мастацкае выданне)	45,5	1,2
37.	Вечны рух жыцця і заканамернасці творчых пошукаў літаратуры: Матэрыялы Рэспублік. навукова-практ. канферэнцыі (да 90-годдзя з дня нараджэння І.Я. Навуменкі), Мінск, 26-27 лютага 2015 г. / Цэнтр даследаванняў бел. культуры, мовы і літ. Нац. акадэміі навук Беларусі. – Мінск : Права і эканоміка, 2015. – 495 с. (зборнік дакладаў)	30,8	0,06
38.	Беларуская літаратура XVI ст. / Уклад., прадм., камент., пер. на беларус. мову і адаптацыя І.В.Саверчанкі. – Мінск: Беларуская навука, 2015. – 570 с. (літаратурна-мастацкае выданне)	30,2	0,5
39.	Ладья сокровищ: произведения белорусских писателей XIX – начала XX века / пер., сост., предисл., комментарии И.В.Саверченко. – Минск: Беларусь, 2015. – 319 с. (літаратурна-мастацкае выданне)	15	0,3
40.	Летапісы і хронікі Вялікага Княства Літоўскага (XV – XVII стст.) / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Філ. “Ін-т мовы і літ. імя Якуба Коласа і Янкі Купалы” ; уклад., прадм., камент. В.А. Чамярыцкага. – Мінск : Беларуская навука, 2015. – 470 с. (сборник документов)	25,2	1
41.	Тычына, М. А. Народ і вайна / М. А. Тычына. – Мінск: Беларуская навука, 2015. – 433 с. (манаграфія)	35,2	0,3
42.	Кісліцына, Г. М. Культурны градыент: ідэі, маніфесты, кірункі беларускай літаратуры на мяжы ХХ—ХХІ стагоддзяў / Г. М. Кісліцына; Нацыянальная акадэмія навук Беларусі; Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі – Мінск: Права і эканоміка, -- 2015. – 345 с. (манаграфія)	23	0,3
43.	Мацюхіна, Т. Б. Беларускі імпрэсіянізм / Т. Б. Мацюхіна; – Мінск: Беларуская навука, -- 2015. – 202 с. (манаграфія)	10,7	0,2
44.	Колас, Я. Творы / Якуб Колас; уклад. і камент. А.І. Шамякінай; навук. рэд. М.І. Мушынскі. — Мінск: Мастацкая літаратура, 2015. — С. 3—810, 811—820. (літаратурна-мастацкае выданне)	51	0,5
45.	Купала, Я. Творы / Я. Купала; уклад. і камент. А. В. Вальчук; навук. рэд. У. В. Гніламёдаў. – Мінск : Маст. літ., 2015. – 806 с. – (Залатая калекцыя беларускай літаратуры; Т. 9). –д. а. (літаратурна-мастацкае выданне)	33,6	0,5
46.	Баршчэўскі, Л. П., Васючэнка, П. В., Тычына, М. А. Словы ў часе і прасторы: Літаратура апошняга стагоддзя / Лявон Баршчэўскі, Пятро Васючэнка, Міхась Тычына. – Мінск: Выдавец Зміцер Колас , 2015. – 394 с. (очерки)	19	0,3

Издания 2015-2023 годов

Издания за 2024 (подробнее)

2023 год

2022 год

2020 год

Карта сайта

ОТДЕЛЫ